PANČEVAČKE GODINE MIHALJA ROMANECA (1880–1899)

Abstract

Mihalj Romanec je rođen u pokrajini Maramureš. Kao profesor mađarskog jezika i istorije književnosti, hrvatsko-srpskog jezika i istorije književnosti ali i istorije, između 1880. i 1899. godine skoro dve decenije je radio u pančevačkoj gimnaziji. On je pored školskih obaveza učestvovao i u organizovanju kulturnih dešavanja. U ovom gradu ispod Dunava – u doba kada se carska i kraljevska vojna krajina pretvara u građansko društvo – zadnje decenije XIX veka došlo je do stvaranja građanskih institucija. Intelektualci koji su izmešteni iz glavnog grada: Đerđ Tordai, direktor gimnazije i profesor geografije i istorije, Erne Finaci, filozof, profesor grčke i latinske filologije, Zakarijaš Vizolj, profesor nemačkog jezika i književnosti i latinskog jezika, Janoš Vigand, profesor mađarskog i nemačkog jezika i književnosti kao i Jožef Erdeš sveštenik reformacije i veroučitelj imali su zadatak da gradu koji su naseljavali Mađari, Nemci i Srbi daju građanska obeležja. Delikatna, ponekad i nemoguća misija bilo je uvođenje institucije mađarske administracije. Rezultati su se mogli postići jedino poistovećivanjem sa duhom tog kraja. Mihalj Romanec je za svoje učenike napisao udžbenik za učenje srpskog jezika, prevodio je srpske junačke pesme i istorijske radove da bi probudio interesovanje za zajedničkim vrednostima kultura koje već stotinama godina žive zajedno. Kao srednjoškolskom profesoru, zadatak mu je bila nastava mađarskog jezika i književnosti, ali je primerima iz prošlosti mladom naraštaju pokazao humanističke mogućnosti duhovnog razvoja na prekretnici vekova.