Pamiętnik imigranta jako przedmiot analizy w „Chłopie polskim w Europie i Ameryce”. Refleksja w stulecie wydania

Kaja Kaźmierska

doi:10.14746/cis.2019.47.3

Abstract

The subject of the article is a reflection on the significance of the study Polish Peasant in Europe and America by W.I. Thomas and F. Znaniecki as a canonical text in the field of qualitative and, especially, biographical research. Referring to the criticism carried out by Herbert Blumer in 1939, it is an attempt to present to what extent the critical arguments remain valid nowadays and to what extent they can be verified by taking into account the contemporary state of the biographical method. The aim of the text is also to show the tension between the pioneering contribution of the authors to social research and the declarations contained in the Methodological Note and their implementation concerning the empirical material, namely the Memoirs of an Immigrant (Władek Wiśniewski) published in Volume III. Kaja Kaźmierska, Pamiętnik imigranta jako przedmiot analizy w „Chłopie polskim w Europie i Ameryce”. Refleksja w stulecie wydania [An immigrant’s diary as a subject of analysis in Polish Peasant in Europe and America. Reflection on the Centennial of the Edition] edited by M. Nowak, „Człowiek i Społeczeństwo” vol. XLVII: „Chłop polski w Europie i Ameryce” po stu latach [Polish peasant in Europe and America after one hundred years], Poznań 2019, pp. 39–56, Adam Mickiewicz University. Faculty of Social Sciences Press. ISSN 0239-3271.

Highlights

Że dzieło Thomasa i Znanieckiego stało się źródłem inspiracji dla rozwoju socjologii w Polsce oraz metody biograficznej w socjologii polskiej, zwłaszcza opartej na materiałach autobiograficznych pozyskiwanych w drodze konkursów na pamiętniki
Jeśli trudno czynić uwagi krytyczne w odniesieniu do braku wątków analitycznych opartych na dociekaniach, jak tworzona jest opowieść – jak zauważa Marek Czyżewski (1992: 95–96), Thomas i Znaniecki, a także inni autorzy klasycznych monografii chicagowskich opartych na materiałach biograficznych, nie dysponowali technikami analizy związanymi z nowszymi nurtami socjologii interpretatywnej, a więc zaczerpniętymi z analizy konwersacyjnej czy lingwistycznej analizy tekstu – to trudno uznać wiele z zawartych w przypisach konstatacji za uprawnione analitycznie
Burgess, uzasadniając typowość biografii Stanleya jako młodocianego przestępcy, nie ogranicza się wyłącznie do uznania owej typowości, jak to uczynili Thomas i Znaniecki, ale w pięciu punktach argumentuje fakt, że opowieść Jacka Rollera może być uznana za case study dla rozważanej problematyki przestępczości nieletnich (Burgess, 2012: 63–64)

Summary

Introduction

Wątpliwość ta jest, moim zdaniem, efektem przyjętego przez Thomasa i Znanieckiego, a opisanego wyżej sposobu analizy, który opiera się nie na tekście, czy choćby treści autobiografii jako takiej, ale na teoretycznych konstruktach przyjętych w pracy. Na którą Blumer nie zwraca uwagi, jest kwestia oceny potencjału analitycznego tekstu autobiografii – zwłaszcza jeśli brać pod uwagę dzisiejsze analityczne możliwości pracy nad tekstem.

Results

Conclusion