Opportunity to Evaluate Village Institutes in the Context of Strategic Planning

Abstract

Köyün kalkınması ve köylünün eğitimi Cumhuriyet’in ilk döneminde ciddi bir sorun olmuştur. Okur-yazar sayısının nüfusa oranla düşük olduğu Türkiye’de, o dönemde kırsal kesimde, köy enstitüleri aracılığı ile okur-yazar sayısının arttırılması planlanmıştır. Köy enstitülerine ilişkin fikirler, “Eğitmen Projesi”ne kadar uzanır. İlk eğitmen kursu, 1937 yılında Eskişehir Çifteler’de açılmıştır ve askerliğini onbaşı ya da çavuş olarak yapan köy gençlerinin, bir eğitimden geçirilip, köylerine eğitmen olarak görevlendirilmesi şeklinde, ilk uygulamalar hayata geçirilmiştir. Yeterli sayıda öğretmenin olmadığı Cumhuriyet’in ilk döneminde, mevcut öğretmenler için köylere gidip, öğretmenlik yapmak zahmetli bir uğraş halindedir. Köy enstitüleri, kendi köylerinde gönüllü ve özverili çalışacak öğretmenlerin yetiştirilmesi fikrine dayanır. Köy enstitüleri, Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün himayesinde, Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’in ve İsmail Hakkı Tonguç’un çalışmaları ile 1940 yılında resmen kurulmuştur. Köy enstitülerinde öğrencilere, okuma-yazma öğretildiği ve temel bilgiler verildiği gibi, bulundukları yörenin geçim kaynakları (ziraat, arıcılık, kümes hayvancılığı, vb.) konusunda da eğitimler verilmiştir. Köy enstitüleri, Türkiye’de eğitim-öğretimin kırsal koşullara göre düzenlenmesini içeren ve Türkiye’nin koşullarında ortaya çıkan özgün bir eğitim-öğretim modelidir. Köy enstitüleri stratejik bir planlama ile hayata geçirilen kalkınma hamlesidir. Bu çalışmada köy enstitülerinin ortaya çıkışı ve kapatılması süreci incelenmiştir.