Oleik ve Linoleik Tip Aspir Tohumlarının (Carthamus tinctorius L.) Ruminant Beslemede Kullanımı ve Etkileri

Abstract

Bu derlemede oleik ve linoleik tip aspir (Carthamus tinctorius L.) tohumlarının ruminant beslemedeki kullanımı ve etkileri değerlendirilmiştir. Aspir bitkisi, tohumundaki yağ içeriği ve kalitesi yönüyle alternatif-tamamlayıcı tıpta, gıda ve kimi endüstride kullanım potansiyeline sahip önemli bir tarım ürünüdür. Ayrıca, yeşil ot, silajı ve samanı olarak, olgunlaşma sonrası elde edilen tohumları ve tohum yan ürünlerinin hayvan beslemede kullanım alanı bulması aspire bir yem bitkisi olma özelliği de kazandırmaktadır. Son dönem çalışmalarında yem yağ asitleri profilinin, hayvanların verim ve vücut özellikleri ile hayvansal ürün ve insan sağlığı üzerindeki olumlu veya olumsuz yansımalarına dair araştırmaların artmış olması dikkat çekicidir. Aspir bitkisinin yağ oranı varyetelerine göre genel olarak %20-45 aralığında değişebilmektedir ve içeriklerindeki yağ asidi tipi baskınlığına bağlı olarak oleik (omega-9) ve linoleik (omega-6) tipleri vardır. Yapılan çalışmalar, tam yağlı aspir tohumu ile beslemenin hayvanların hem süt hem de et yağ asidi profillerinde değişim oluşturabildiğini ve özellikle doymamış yağ asidi tiplerinin artış gösterdiği, ayrıca oleik tip aspir tohumu içeriği yüksek rasyonla beslemenin süt yağı oranını, linoleik tip aspir tohumu içeriği yüksek rasyonla beslemenin ise hayvansal ürünlerde konjuge linoleik asit oranını artırdığı da belirlenmiştir. Elde edilen bu sonuçlar neticesinde bu tür ürünleri tüketen insanların sağlıklarında olumlu gelişmelerin görülebileceği değerlendirilmektedir.