Okul Yöneticilerinin Karar Verme Süreçlerini Etkileyen Faktörler: Etik Değerler ve Meşru Olmayan Görevler

Abstract

Bu araştırmanın amacı Meşru Olmayan Görevlerin (MOG) yöneticilerin karar alma süreçlerine etkilerini ve etik değerler ile bağlantısını anlamaktır. MOG’un çalışanların esenliklerini, mesleki kimliklerini olumsuz etkilediği ortaya çıkarılsa da yöneticilerin karar alma süreçleri ve etik değerler bağlamında hiç araştırılmamıştır. Bu nitel çalışmada yarı-yapılandırılmış mülakat yoluyla Türkiye’deki devlet okullarında çalışan 26 okul müdüründen veri toplanmıştır. Sonuçlar sadece öğretmenlerin değil, okul müdürlerinin de Aile Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı vb. diğer devlet kurumlarının MEB’den talep ettikleri görevler nedeniyle silsile yoluyla ve mütemadiyen MOG deneyimledikleri keşfedilmiştir. Okul müdürlerinden talep edilen MOG arasında soruşturmacılık görevi, rehabilitasyon merkezlerini denetleme, servis denetimleri, işletmecilik görevleri gibi görevler bulunmaktadır. Öğretmenlerden talep edilen MOG; aşılama, ev ziyaretleri, servis denetimleri, Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın proje görevleri vb.dir. Diğer bakanlıkların MEB’den başlıca görev talep etme nedeni kadro yetersizliğidir. Okul yöneticileri MOG süreçlerini azaltma yönünde aldıkları kararlarla, MOG’a dayalı ilişkisel çatışmaları azaltmaya çalışmaktadırlar. MOG etik ikilem yaratarak yöneticilerin karar verme süreçlerini ve sonuçlarını ve eğitim-öğretim süreçlerini ve çıktılarını olumsuz etkilemektedir. Sonuçlar, MOG yazınını ve eğitim liderliği yazınını genişletmiştir. MOG’un azaltılması için katılımcıların belirttikleri öneriler arasında temel olarak bakanlıklardaki yetersiz kadro sayısının artırılması ve eğitim sürecindeki bütün paydaşların etik değerler eğitimi alması gerektiği vurgulanmaktadır. Farklı sektörlerin yöneticilerinden de veriler toplanarak sonuçlar genelleştirilebilir.