Oddalenie powództwa oczywiście bezzasadnego w świetle art. 6 EKPC

Abstract

Przedmiot badań: Nowelizacją z 4 lipca 2019 r. do Kodeksu postępowania cywilnego wprowadzono szereg istotnych dla polskiej procedury cywilnej zmian. Jedną z nich jest uregulowana w art. 1911 możliwość oddalenia na posiedzeniu niejawnym przez sąd powództwa w przypadku jego oczywistej bezzasadności. Instytucja ta wywołuje kontrowersje w zakresie urzeczywistniania prawa jednostki do sądu. Na mocy komentowanego przepisu sąd może dokonać oceny wniesionego powództwa w początkowym stadium rozpoznania sprawy, bez podejmowania jakichkolwiek czynności. Z jednej strony zatem przepis ten realizuje postulat usprawnienia postępowania, natomiast z drugiej – w przypadku oddalenia powództwa, a następnie uprawomocnienia się wydanego w tym przedmiocie wyroku, zachodzi res iudicata, która uniemożliwia ponowne dochodzenie przez powoda tego samego roszczenia przeciwko tej samej osobie na drodze sądowej, co pociąga za sobą dotkliwe konsekwencje.
 Cel badawczy: Zasadniczym celem artykułu jest zbadanie zgodności instytucji oddalenia powództwa oczywiście bezzasadnego z prawem do sądu zagwarantowanym zarówno przez ustawodawcę krajowego, jak i akty prawa europejskiego. Autorka opracowania podda również pod rozwagę, czy Europejski Trybunał Praw Człowieka może stwierdzić naruszenie przez sąd krajowy prawa dostępu do sądu, pomimo analogii instytucji oddalenia powództwa jako oczywiście bezzasadnego oraz instytucji odrzucenia przez ETPC skargi w trybie art. 35 Konwencji.
 Metoda badawcza: W niniejszym artykule zastosowano metodę językowo-logiczną oraz prawno-porównawczą. Wykorzystując analizę komparatystyczną, ukazano aktualne orzecznictwo ETPC oraz sądów polskich.
 Wyniki: Instytucja oddalenia powództwa jako oczywiście bezzasadnego niewątpliwie służy przyspieszeniu postępowania cywilnego. Jest również dopuszczalna w świetle praw zagwarantowanych w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, w szczególności jej art. 6, jednak wyłącznie w sytuacji, gdy nie narusza ona istoty prawa do sądu i urzeczywistnia właściwy cel