Od ryczałtu odszkodowania do miarkowania – kompensacyjny charakter kary umownej w prawie polskim na tle rozwiązań przyjętych w dziewiętnastowiecznym prawie cywilnym

Anna Fermus-Bobowiec

doi:10.17951/sil.2016.25.3.287

Abstract

The present paper addresses the institution of the contractual penalty and its normative reflection in the Polish 20 th -century civil law, presented on its 19 th -century background. Within the scope of presented institution, the considerations included civil law which was in force during the partitions of Poland (Napoleonic Code, ABGB, BGB, Code of Laws of the Russian Empire – volume 10) and then obligations code and current civil code. It has enabled to show that the juridical construction of the contractual penalty in the contemporary civil law is based on the 19 th -century normative solutions.

Highlights

The present paper addresses the institution of the contractual penalty and its normative reflection in the Polish 20th-century civil law, presented on its 19th-century background
It has enabled to show that the juridical construction of the contractual penalty in the contemporary civil law is based on the 19th-century normative solutions

Summary

UJĘCIE KARY UMOWNEJ W DZIEWIĘTNASTOWIECZNYM PRAWIE CYWILNYM

Na gruncie Kodeksu Napoleona[10], zgodnie z jego art. 1152, dopuszczalne było zastrzeżenie kary, na mocy którego strony mogły z góry oznaczyć wysokość sumy z tytułu wynagrodzenia szkód i strat wynikających z niewykonania zobowiązania[11]. Jeżeli wierzycielowi służyło roszczenie o wynagrodzenie szkody w następstwie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania – żądanie zapłaty zastrzeżonej kary umownej nie wykluczało dochodzenia odszkodowania, gdyż kara ta stanowiła kwotę „odpowiadającą najniższej szkodzie” – wierzyciel mógł żądać zapłaty kary umownej, gdy zaistniały przesłanki uzasadniające domaganie się odszkodowania z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (umowy), tj. Wtedy, gdy to niewykonanie lub nienależyte wykonanie było przez dłużnika zawinione; wierzyciel nie musiał natomiast wykazywać szkody (KN, ABGB, BGB oraz tom X Zwodu Praw Cesarstwa Rosyjskiego),. C nania umowy co do zasady wtedy, jeżeli była zastrzeżona na wypadek niewykonania zobowiązania (KN, BGB) albo jej zapłata nie zwalniała w ogóle z obowiązku wykonania umowy, chyba że strony postanowiły inaczej (ABGB, tom X Zwodu Praw Cesarstwa Rosyjskiego),. M (KN) lub wyłączone w ogóle (tom X Zwodu Praw Cesarstwa Rosyjskiego); nie ma przy tym miarkowania w interesie wierzyciela

UKARA UMOWNA W POLSKIM PRAWIE CYWILNYM

SUMMARY