Observed Variations and Trends in Temperature Extremes of Longest Meteorological/Climatological Observation Station (Kandilli Observatory) in Turkey (1912-2021)

Abstract

Bu çalışmada; Türkiye’nin en uzun meteorolojik/klimatolojik gözlemlerine sahip olan Kandilli (İstanbul) Rasathanesi’nde ekstrem sıcaklıkların 1912-2021 dönemindeki değişimleri ve eğilimleri analiz edilmiştir. Çalışmada İklim Değişikliği Tespiti, İzleme ve İndisler Konusunda Klimatoloji Uzman Ekibi (ETCCDMI) tarafından önerilen 14 ekstrem sıcaklık indisi kullanılmıştır. Ekstrem sıcaklık indislerinde olası eğilimleri belirlemede ve eğilimlerin istatistiksel olarak anlamlılığını denetlemede klimatoloji çalışmalarında yaygın olarak kullanılan parametrik olmayan Mann-Kendall (M-K) sıra ilişki katsayısı testinden yararlanılmıştır. Eğilimlerin büyüklüğünü belirlemek için de parametrik olmayan Sen’in Eğim Tahmin (Sen’s Slope Estimation) yöntemi kullanılmıştır. Bunun yanında rasat süresi içinde indislerdeki değişimi belirlemek amacıyla da ekstrem sıcaklık indisleri 1912-1950, 1951-1985 ve 1986-2021 olmak üzere üç alt dönemde incelenmiştir. Analizler sonucunda; soğuk günler ve soğuk geceler indislerinde her on yıl için sırasıyla -0.96 ve -1.04 gün olmak üzere anlamlı azalma eğilimi, sıcak günler ve sıcak geceler indislerinde ise sırasıyla +0.44 gün/on yıl, +0.58 gün/on yıl olmak üzere anlamlı artma eğilimleri saptanmıştır. En düşük gündüz hava sıcaklıkları, en düşük gece hava sıcaklıkları, en yüksek gündüz hava sıcaklıkları, en yüksek gece hava sıcaklıkları indislerinde her on yıl için sırasıyla +0.10, +0.18, +0.5, +0.14 °C olmak üzere artma eğilimleri belirlenmiştir. Minimum rekorlardaki artma eğilimleri istatistiksel olarak anlamlı olmuştur. Don olaylı günler indisinde -0.93 gün/on yıl olmak üzere anlamlı azalma eğilimi, yaz günü (+3.1 gün/on yıl) ve tropikal geceler (+3.4 gün/on yıl) indislerinde ise anlamlı artma eğilimleri tespit edilmiştir. Sıcak dönem süresi indisinde artma eğilimi, soğuk dönem süresi indisinde (-1.37 gün/on yıl) ise anlamlı azalma eğilimleri saptanmıştır. Bu sonuçlar, istasyonda maksimum sıcaklıkların arttığını, minimumların ise azaldığını ortaya koymakta ve bunlara bağlı olarak da sıcak ekstremlerin etkilerinin artığını soğuk ekstremlerinse azaldığını göstermektedir. Diğer taraftan bu sonuçlar, 20. yüzyılın ilk yarısının istasyonun bulunduğu bölge özelinde 1981-2010 normaline göre soğuk olduğunu ancak sıcaklıkların günümüze doğru antropojenik etkilere bağlı olarak giderek arttığını/değiştiğini göstermektedir.