O wpływie doświadczeń realnego socjalizmu na teorię dogmatyki prawa. W stronę demokratycznej teorii prawa?

Abstract

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie wpływu, jaki na rodzimą teorię dogmatyki prawa miało doświadczenie realnego socjalizmu. W tym celu najpierw pokrótce rekonstruuję krytykę dog-matyki w nurcie marksistowskim. Następnie omawiam dwie koncepcje dogmatyki prawa powstałe w tym okresie i zestawiam je z współczesną interpretacją dogmatyki prawa. Pokazuję, że obraz dogmatyki prawa w rodzimej refleksji teoretycznej jest paradoksalny, ale stabilny — dogmatyka jest postrzegana jako nauka podobna do nauk ścisłych, a jednocześnie akcentuje się jej daleko idącą autonomię względem tekstu prawnego oraz woli ustawodawcy. Jednocześnie zwracam uwagę na wewnętrzne napięcia w ramach przedmiotowych koncepcji, co ostatecznie prowadzi mnie do posta-wienia tezy, iż miały one charakter nie tyle opisowy czy normatywny, ile legitymizacyjny — były obliczone na ochronę autonomii dogmatyki i opracowywanego przez nie prawa. Staram się objaśnić ten fenomen, a następnie zwracam uwagę na ryzyka z tym związane i argumentuję, że obecnie ak-tualizuje się zapotrzebowanie na demokratyczną teorię prawa.