Northern Mesopotamia and Northern Levant during the Late Neolithic 1-2 (7000-6300 BCE): Subsistence Economy, Material Culture, Earliest Potteries and Cross-Cultural Encounters

Abstract

MÖ. 7. binyıl pek çok bakımdan Yakın-Doğu Tarihi’nde bir dönüm noktasıdır. Zira 7. binyıl başlarken Çanak-Çömleksiz Neolitik (Erken Neolitik: MÖ. 10000-7000) tamamlanmış ve onun yerini Çanak-Çömlekli Neolitik (Geç Neolitik: MÖ. 7000-5500) almıştır. Geç Neolitik’te önceki devrin anıtsal mimarisinden ve mega-köylerinden eser yoktur. Bu yüzden MÖ 7. binyıl toplumlarının kültürel açıdan “gerileme” yaşadıkları ve karmaşık toplum adımlarının zayıfladığı yanılgısına düşülür. Oysa küçülen köylerde hareketli (yarı-göçebe) çobanlık uygulamalarına geçilmiş; avcı-toplayıcı pratikler zayıflamış, geçim ekonomisi büyük ölçüde çiftçilik-besiciliğe dayalı hale gelmiş; çömlek teknolojisi geliştikçe besin saklama ve taşıma olanakları artmış; ikincil ürünler devrimi sayesinde evcil hayvanların eti kadar sütü ve yününden de yararlanılır olmuştur. İklimdeki soğuma ve kuraklaşma, Neolitik toplumlarının doğaya karşı mukavemetini artıran bir faktördür. İşte böylesi dönüşümler çağında, Yukarı Mezopotamya ve Kuzey Levant’ta ilk çanak-çömleklerin üretildiğini görüyoruz. Bu metnin odaklandığı tarih aralığı, ilk bölgesel kültürlerin ya da kültürel etkileşim evrenlerinin ortaya çıkışından hemen öncesidir. Makalenin amacı, Hassuna, Samarra ve Halaf kültürleri doğmadan önce, Akdeniz kıyılarından Kuzey Irak’a uzanan (Ras Şamra – Jarmo) 900 km.’lik bir hat boyunca kültürel temasın yoğunluğunu ve Geç Neolitik 1-2 (MÖ 7000-6300) toplumlarının bu sayede aynı geçim ekonomisi ve maddi kültürde birleştiklerini kanıtlamaktır.