Neorealism Theory and Eastern Mediterranean Energy Policy of Turkey

Abstract

Doğu Akdeniz farklı etnik, siyasi, dini, kültürel yapısıyla özellikle 2. Dünya Savaşı sonrası gerilimlerin eksik olmadığı bir bölge olmuştur. Bölgedeki aktörlerin tarihsel sorunları güvenlik kaygılarını besleyen bir etki yaratmıştır. Günümüzde uluslararası ilişkilerin gerilim alanlarından belli başlısının enerji kaynakları ile ilgili olduğu görülmektedir. 2000’li yıllarda Doğu Akdeniz’de keşfedilen hidrokarbon kaynaklar, bölgedeki mevcut gerilimleri artıran bir unsur olmuştur. Türkiye’nin bölgeye ilgisi tarihsel bağları yanında en temel bakış açısıyla yakın dönem Kıbrıs sorunu bağlamında açıklanabilmektedir. Ancak Türkiye genel güvenlik ve enerji güvenliği kaygıları, artan enerji tüketimi ve enerji koridoru / merkezi olma hedefi kapsamında da bölgeyi dış politikasının odak noktasında görmektedir. Bu kapsamda, bölge ülkelerinden, en uzun kıyı uzunluğuna sahip ülkesi Türkiye’nin, bölgeye ilişkin politikalarının incelenmesi önemli görülmektedir.Arap Baharını takiben, Libya ve Suriye iç savaşı gibi çatışma alanlarının yaygınlaşması sonrası, bölge dışı güçlerin müdahil olması ile birlikte Doğu Akdeniz son dönemde uluslararası ilişkilerin odak noktasını teşkil etmeye başlamıştır. Aynı zaman diliminde bölgedeki hidrokarbon temelli deniz yetki alanları sorunlarındaki gerilim, uluslararası ilişkiler açısından bölgeye yönelik politikaları ve olayları yönlendiren dinamikleri anlamayı önemli hale getirmiştir. Uluslararası sistemin anarşik yapıda olduğunu kabul eden ve devletler açısından gücü artırmanın yanında güvenliği sağlamanın da önemine odaklanan neorealist kuramın, son gelişmeler ışığında bölge politikalarının anlamlandırılması için uygun bir bakış açısı sunduğu değerlendirilmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’nin Doğu Akdeniz enerji politikası neorealist yaklaşımla analiz edilerek, Türk dış politikasının belirli bir bölümü teorik açıdan incelenecek ve uluslararası ilişkiler disiplinine katkı sağlanmaya çalışılacaktır. Bu kapsamda öncelikli olarak neorealist kuramın analize temel teşkil eden esasları ortaya konulacak, çalışmayla ilişkili olan Doğu Akdeniz’deki siyasal gelişmeler ele alınacak, son olarak Türkiye’nin Doğu Akdeniz enerji politikası analiz edilecektir.