National Development Goal and Village Institutes in The Single Party Perıod in Turkey

Abstract

Bu çalışma, tek parti yönetimin köy enstitülerinden beklentileri ve enstitülerin faaliyetleri kapsamında, enstitü-kalkınma ilişkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Burada söz konusu olan kalkınma, yerel/bölgesel ya da köye içkin değil bütün bir ülke kapsamında; ulusal kalkınmadır. Bu sebepten çalışmada kalkınma kavramı, bütünsel bir çerçevede ele alınmıştır. Burada bütünsellikle kastedilen hem mekânsal ve sosyolojik anlamda, kır/köy/bölge ölçeğini aşan ulus ölçeğidir hem de ekonomik ve toplumsal anlamda birbirini tamamlayan kalkınma anlayışıdır. Nitekim literatüre özellikle de II. Dünya Savaşı sonrası dönemde ilk olarak ekonomik büyüme ile ilintili bir kavram olarak giren kalkınma kavramı, 1970’lerden sonra ekonomi ile birlikte, toplumsal, siyasal, kültürel ve insani alanları da kapsayacak bir biçimde, tüm bu alanların birbirini desteklediği bütünsel bir çerçevede ele alınmaya başlanmıştır. Çalışmanın üç temel savı vardır bunlardan birincisi; enstitülerin tek parti yönetimi açısından köy öğretmeni yetiştirmekten daha derin anlamlar taşıdığı ikincisi; buradaki derin anlam olarak ifade ettiğimiz kavramın kalkınma kavramına denk düştüğü üçüncüsü; bu kalkınmanın ölçeğinin bütün bir ulus olduğudur. Çalışmanın kapsamı enstitülerin kurulduğu 1940 yılı ile çok partili hayata geçişin geçekleştiği 1945 yılları arasıdır. Çünkü çok partili siyasal hayata geçişin ardından siyasette ortaya çıkan yeni dengelerle birlikte, tek parti yönetiminin enstitülerden beklentileri ve buna paralel olarak da enstitülerin kalkınma hedefi bir dönüşüm geçirmiştir. Çalışma nitel araştırma yöntemine göre; “kalkınma kavramı”, “köy enstitüleri pratiği” ve “ulusal kalkınmanın aracı olarak köy enstitüleri” konulu üç bölüm halinde kurgulanmıştır.