MÜTEŞÂBİH ÂYETLERİN YORUMU KAPSAMINDA İBN FÛREK’İN TEFSÎRİ

Abstract

Tefsîr ilminin en önemli konularından birisini müteşâbih âyetlerin anlaşılması ve yorumlanması teşkil etmektedir. Kelam ilminin önemli simalarından olan İbn Fûrek, kaleme almışolduğu tefsîrinde müteşâbih âyetlerin te’vîline önem vermiş, seleften farklı bir yol izleyerek te’vîlci yaklaşımı benimsemiştir. Özellikle müteşâbih hadîslerin yorumuna dair kaleme aldığı Müşkilü’l-hadîs ve beyânuh adlı eserinde âyet ve hadîslerde yer alan müteşâbih ifâdelere, belirli ilke ve prensipler çerçevesinde yorumlar getirme hedefinde olan İbn Fûrek’in tefsîrindeki metodunun müstakil irdelenmesi, müteşâbih âyetler hakkındaki görüşlerinin bilinmesi, önem arz etmektedir. Öte yandan İbn Fûrek’in kelâmi problemlerin tartışıldığı bir dönemde hayat sürmesi, bu devrin problemlerine çözümler üretme hedefinde olmasıkonunun önemini bir hayli artırmaktadır. Bu sebeple makalemizde öncelikle İbn Fûrek’in hayatına ve tefsirine kisaca temas edilmiş, sonrasında ise müteşâbih âyetlerin anlaşılmasında dikkat çeken Selef, Müşebbihe-Mücessime, Mutezile ve Halefin yaklaşımlarına değinilmiştir. Makalenin son bölümünde ise bu dörtlü tasnifte Halef âlimlerinin çerçevesine dâhil olan, yani müteşâbih âyet ve hadîslerin belirli ilke ve prensiplerle yorumlanması gerektiği görüşünü savunan İbn Fûrek’in müteşâbih âyetlere yaklaşımı tefsîrinin elimizdeki matbû nüshalarından istifâde edilmek suretiyle işlenmiştir.