Methane emissions from ventilation and degasification systems of hard coal mines in Poland in the years 2001–2010

Abstract

Streszczenie W latach 2001-2010 produkcja oraz liczba funkcjonujących kopalń węgla kamiennego w polskim gór­nictwie węgla kamiennego uległa znacznemu zmniejszeniu. Wydobycie węgla ze 102,78 · 106 Mg ograniczono do 76,15 · 106 Mg. Eksploatacja pokładów realizowana w 43 zakładach górniczych w roku 2001, na skutek likwidacji oraz połączenia kopalń, w roku 2010 dotyczyła 29 kopalń. Liczba 30 kopalń metanowych w roku 2001, w których wydobywano węgiel na poziomie 72,37 · 106 Mg, wroku2010 wynosiła21 kopalń, produkujących 52,18 · 106Mg węgla. Pomimo spadku produkcji węgla oraz malejącej liczby kopalń w Polsce wentylacyjna emisja metanu z pro­cesów eksploatacji węgla kopalń metanowych od roku 2001 wzrosła o około 50 m3/Mg. W miarę upływu lat, wysiłki na rzecz odmetanowania niosą jednak pozytywny skutek. Pomimo wzrostu „strat" metanu w procesie odmetanowania, z roku na rok zwiększa się ilość metanu ujętego systemami odmetanowania. Z rozeznania i przeglądu literaturowego dotyczącego zagadnień związanych z emisją metanu w Polsce wynika, że w 2009 roku opublikowano Raport Krajowej Inwentaryzacji Emisji i Pochłaniania gazów ciep­larnianych za rok 2007. Z Raportu Krajowej Inwentaryzacji... wynika, że brak jest danych szczegółowych dotyczących wskaźników emisji metanu z kopalń węgla kamiennego dla polskiego górnictwa. W związku z tym, przygotowano i obliczono szczegółowo emisje metanu z kopalń metanowych w Polsce. Zastosowana metodyka szacowania metanu wykonana została dla dwóch podstawowych źródeł jego emisji. Obliczono emisję metanu w trakcie procesu eksploatacji węgla jako emisję wentylacyjną oraz emisję z układów odgazowania. Takie podejście wynikało z wytycznych IPCC z roku 2006. Aktualizacja proponowanych metod IPCC (2006) szacowania emisji metanu z układów wentylacyjnych i z układów odmetanowania kopalń węgla kamiennego (czynnych i zlikwidowanych) w Polsce polega na za­łożeniu, że wskaźnik emisji metanu (EF) obliczamy, opierając się na wydobyciu z koplań metanowych oraz rzeczywistych wielkościach metanowości bezwzględnej. Rezultat modyfikacji metody szacowania emisji metanu z procesów górniczych dla polskich metanowych koplań węgla kamiennego to równanie wskaźnika emisji metanu. W górnictwie polskim, od roku 2008 średni wskaźnik emisji z systemu węgla kamiennego utrzymuje się na stałym poziomie około 10 m3 C^/Mg. Uzyskane wyniki obliczeń emisji metanu w całym analizowanym okresie lat 2001-2010, mieszczą się w granicach 402-462 Gg (śr. 441,45 Gg).