Media w płynnej pandemii 2020. Komunikacja w czasie lockdownu: oddzielnie, ale razem

Abstract

Artykuł dotyczy korzystania z mediów oraz ich funkcji w czasie pandemii koronowirusa. Teza: ogromny wzrost znaczenia komunikacji zmediatyzowanej w sytuacji fizycznego dystansowania się w warunkach pandemii, którą można dookreślić jako „płynną”, gdyż przybierającą cechy Baumanowskiego pojęcia „płynnej nowoczesności”. Graficzny obraz koronowirusa i jego potoczna nazwa oraz maseczka na twarzach, pokazywane przez media, są podstawowym składnikiem społecznej konstrukcji obrazu pandemii w skali globalnej. COVID-19 jest przeto konstruktem biologicznym, ale także medialnym i społecznym. Zarządzany przez władze lockdown w pierwszym kwartale pandemii był powszechnie i spolegliwie przestrzegany, co w dużej mierze było pochodną umocnienia „kultury strachu”. Jednocześnie umacniały się formy kontaktów na odległość, a nawet działań grupowych. Metoda badawcza: obserwacja uczestnicząca w zdalnym nauczaniu i pracy zdalnej. Analiza wykorzystania nielicznej literatury tematu, desk research wypowiedzi eksperckich. Wyniki i wnioski: duży chaos informacyjny w pierwszej fazie pandemii. Nasilenie fake newsów w mediach społecznościowych. Podatny grunt dla stygmatyzacji społecznej oraz teorii spiskowych. Wartość poznawcza: ukazanie medialnego wymiaru pandemii oraz jego konsekwencji dla umocnienia pozycji wielkich firm informacyjno-komunikacyjnych (GAFA) i wzrostu znaczenia form medialnej komunikacji we wszystkich rodzajach kontaktów społecznych. Artykuł wskazuje na wagę analiz funkcji, pozycji i roli mediów – masowych, społecznościowych i indywidualnych – w warunkach przestrzennej separacji. Zawarte w nim rozważania mają ponadto wymiar praktyczny – mogą być adaptowane i rozwijane w praktyce medialnej.