Marianna z Lubomirskich Sanguszkowa (1693- 1729) – przyczynek do biografii niedocenianej dziedziczki ordynacji ostrogskiej

Abstract

Postać Marianny z Lubomirskich Sanguszkowej nie była dotychczas przedmiotem zainteresowania badaczy, Choć Lubomirska była posiadaczką olbrzymiego majątku, siostrą ordynata ostrogskiego i księżnej neuburskiej, a wreszcie żoną marszałka nadwornego litewskiego nie odegrała znaczącej roli politycznej. O jej życiu, działalności i udziale w walce o spadek po ordynacji ostrogskiej wiadomo niewiele. W artykule podjęto próbę przybliżenia najistotniejszych momentów, które bezpośrednio wpłynęły na pozyskanie praw do określonych majątków przez Mariannę z Lubomirskich Sanguszkową i jej męża Pawła Karola. Gruntowna analiza zachowanego materiału źródłowego ujawnia bowiem złożoność spornego problemu walki o ordynację ostrogską. Od momentu małżeństwa, zawartego w 1710 roku, Sanguszko wkroczył na arenę polityczną jako ważny gracz, konsekwentnie zdobywający założone cele. Dzięki osobie swej małżonki, a także jej ewidentnemu poparciu – udzielonemu najpierw w konflikcie z bratem Aleksandrem Dominikiem Lubomirskim, a następnie z przeciwnikami, usiłującymi wykazać bezprawność działań – Sanguszko od lat dwudziestych XVIII wieku stał się zarządcą ogromnego majątku. Marianna sama prawie nie angażowała się politycznie, zostawiwszy sprawy przeciągających się batalii sejmowych rzutkiemu i operatywnemu małżonkowi. Artykuł oparto na trzech kluczowych wydarzeniach z życia księżnej – małżeństwu, walce o wyznaczenie posagu i wydarzeniom po śmierci brata Aleksandra Dominika Lubomirskiego