Śląski modlitewnik – Skarbiec modlitw i pieśni. Tradycja i współczesność

Antoni Reginek

doi:10.15633/pms.337

Abstract

It has been largely prayer books which helped to preserve faith and Polish culture in the Upper Silesia, Poland, as they often accompanied people throughout their entire lives. A considerable number of Polish sacred songs can be found amongst the Silesian collections of prayers and chants dated from the turn of the 19th and 20th centuries. They were mainly chorale books with lyrics, but also music scores in the form of pipe organ accompaniments. Since the beginning of the 20th c. there were two Upper-Silesian prayer books which gained widespread popularity: Droga do nieba (Way to Heaven) and Skarbiec modlitw i pieśni (The Treasure of Prayers and Songs), published in numerous editions, including those targeted exclusively at children and youth, and at the poor-sighted readers. On the occasion of the great jubilee of 2000 the collection of sacred songs with scores was published under the title Śpiewnik archidiecezji katowickiej (The Song Book of the Katowice Archdiocese). It was completed by a collection of organ accompaniments, Chorał Śląski (The Silesian Chorale) in a similar arrangement. So as to popularise more widely the repertoires of songs, the Katowice Publishing House of Księgarnia Św. Jacka developed a project releasing a collection of sole lyrics to songs, Skarbiec pieśni kościelnych (The Treasure of Sacred Songs). All editorial attempts so far, to have been aimed at enlivening liturgical gatherings, have greatly contributed to continuing the glorious tradition of the sacred singing in Silesia.

Highlights

Jaką jest 90-lecie powrotu Śląska do Macierzy, podsuwa dodatkową motywację do wdzięcznego pochylenia się nad dokonaniami piewców rodzimej kultury religijnej na Górnym Śląsku
Ważne też stało się zalecenie samego autora odnośnie do doboru melodii, który wyraźnie wskazał na znaczący Chorał Józefa Nachbara z 1856 r
Z początkiem XX w. w dalszym ciągu ukazywały się na Górnym Śląsku kolejne przekazy źródłowe modlitw i pieśni w licznych wydaniach

Summary

Chlubna tradycja wydawnicza

Wśród XIX-wiecznych zbiorów modlitewnych wyróżniał się drukowany z inicjatywy wybitnego proboszcza piekarskiego ks. Równolegle, w południowej części regionu, na terenie Śląska Austriackiego, ukazał się podobny, znaczący zbiór modlitw i pieśni w języku polskim, powszechnie znany jako Kancjonał ks. Janusz odwoływał się do wspomnianego już Chorału Nachbara, ale później ukazał się drukiem jeszcze osobny zbiór, wydany anonimowo, z umuzycznieniem kancjonałowych tekstów i harmonicznym opracowaniem pieśni[11]. Dopełnieniem muzycznym tego zbioru modlitw i pieśni stał się Chorał Gillara, również opublikowany w Bytomiu w 1903 r.12. Kolejnymi ważnymi przekazami śpiewów kościelnych są pięcioczęściowy Chorał Tomasza Cieplika wydany w Bytomiu, w latach 1908−192213, a także Chorał Karola Hoppego, opublikowany w Raciborzu w 1920 r.14. Zbiór Hoppego już w swoim tytule wyraźnie odwołuje się do znaczącego modlitewnika Droga do Nieba, który od pierwszej swej edycji w 1903 r. Chorał Hoppego w swym układzie tematycznym i przez zasób ponad 500 pieśni wskazuje na podobieństwo do wspomnianego już zbioru Gillara, przy czym Hoppe. Wskazują one na przekaz tradycji ogólnopolskiej, reprezentowanej głównie przez zbiory krakowskie, ale znaczna część repertuaru to przekaz tradycji lokalnej, o równie dużej wartości historycznej[17]

Geneza Skarbca modlitw i pieśni

Nowy projekt – Skarbiec pieśni kościelnych