Local Communities in South-Eastern Black Sea in the first Millennium BC

Abstract

Doğu Karadeniz bölgesinin Prehistorik dönemleri hakkında oldukça az bilgi bulunmaktadır. Bölgeye ilişkin bilgi veren antik kaynakların kısıtlı bilgiler sunmasının dışında bölgedeki arkeolojik çalışmaların az olması ve mevcut çalışmaların da ağırlıklı olarak Klasik Dönem ve sonrasına yoğunlaşması, Doğu Karadeniz bölgesini bu konuda belki de Anadolu’da en az bilinen bölge yapmaktadır. 
 Klasik öncesi dönemler itibariyle Doğu Karadeniz bölgesinin ıssız olduğu düşünülmemelidir. Doğrudan doğruya bölgeye atfedilebilecek en erken kaynaklar, MÖ I. binyılın ikinci çeyreğinden itibaren bölgede başladığı düşünülen Yunan kolonizasyonu dönemi ve sonrasına tarihlenen Yunan ve Latin metinleridir. Bu metinlerden edinilen bilgiye göre bölgede, söz konusu dönem ve muhtemelen öncesinde bazı yerel topluluklar yer almaktadır. Yalnızca yazılı kaynaklardan tanınan bu topluluklar ile ilişkilendirilebilecek ilk maddi buluntular ise Giresun ve Trabzon’da yakın zamanda gerçekleştirilen ve halen devam eden bazı arkeolojik çalışmalar sayesinde elde edilmiştir.
 Eldeki veriler ışığında, Doğu Karadeniz bölgesinin MÖ birinci binyılın özellikle ikinci yarısından itibaren varlığından haberdar olunan yerel topluluklarının coğrafik dağılımına ilişkin tahmin yapılabilmek mümkündür. Buna göre Samsun-Ordu bölgesinin iç kesimindeki Khalybler ve bu halkın doğusundan başlamak üzere, kıyı şeridinden doğuya doğru Tibarenler, Mossynoikler, Driller ve Trabzon’un dağlık iç kesimindeki Makronlar ile bölgenin doğusundaki birtakım küçük gruplar söz konusu yerel toplulukları oluşturmaktadır. Sosyal ve ekonomik açıdan değerlendirildiğinde ise bu toplulukların farklı özelliklere sahip olmalarına rağmen bölgede yakın zamana kadar görülen hayvancılık ve küçük ölçekli bahçe tarımının desteklediği yaylacı yaşam tarzına sahip oldukları anlaşılmaktadır.