Lew Dawidowicz Trocki o wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920

Lech Dubel

doi:10.17951/g.2019.66.2.41-60

Abstract

<p>Tekst dotyczy rekonstrukcji poglądów Lwa Dawidowicza Trockiego na wojnę polsko-bolszewicką 1919–1920. Podkreśla się zaledwie incydentalny związek jego teorii rewolucji permanentnej z początkiem, przebiegiem i zakończeniem tej wojny. Wskazana jest elastyczność poglądów Trockiego wynikająca ze zmiennych losów konfliktu zbrojnego. Podkreślone są praktyczne osiągnięcia tego polityka w obszarze budowy Armii Czerwonej, a także jego umiejętność oddzielania celów politycznych od bezpośredniego dowodzenia wojskiem. Wskazuje się, że ta wojna zasadniczo nie leżała w interesie politycznym obu stron konfliktu i żadnej z nich nie przyniosła korzyści. Stąd pacyfistyczne skłonności Trockiego do jej zakończenia. Ze strony Polski nie była to wojna uzasadniona względami ideologicznymi czy narodowościowymi. Chodziło o realizację pewnej wizji granic państwa polskiego. Ze strony Rosji Czerwonej (wbrew pozorom) nie wynikała zaś z założenia koniecznego wniesienia rewolucji na jej bagnetach na teren Europy Zachodniej, lecz miała w znacznej mierze charakter defensywny.</p>

Highlights

Kiedy sytuacja na froncie była dobra, nie próbował hamować działań militarnych; kiedy pojawiała się możliwość negocjacji, był gotów, tak jak Lenin – dać im szansę[35]
Trocki zdawał sobie sprawę z tego, że dla światowej rewolucji podstawowe znaczenie ma jej ostateczne zwycięstwo w Rosji, a nie jej eksport na bagnetach Armii Czerwonej

Summary

Introduction

Nie zajmuję się też nią z punktu jej historycznego znaczenia zarówno dla Polski, jak i Europy. Jego uwagi i wspomnienia dotyczące wojny polsko-bolszewickiej nie mogą więc być pominięte przy analizie tego dramatycznego wydarzenia. Naturalnie, choć z innych powodów, dotknęło go to również w Rosji Radzieckiej, i to zarówno w trakcie tej wojny, jak i po objęciu władzy przez Stalina.

Results

Conclusion