Leczenie nudności i wymiotów u kobiet w ciąży

Abstract

Nudności i wymioty u kobiet w ciąży (NVP), kojarzone jako „poranne mdłości” są problemem, z którym boryka się około 70% ciężarnych. Dokładny mechanizm powstawania NVP nie został poznany, badania wskazują, iż istotny wpływ na te objawy ma czynnik wzrostu i różnicowania 15 (GDF 15) wydzielany przez łożysko. W celu opisu stanu chorobowego w NVP stosowane są różne skale i wskaźniki: indeks PUQE, wskaźnik Rhodesa, kwestionariusz nudności McGilla oraz skala wizualno-analogowa. W zależności od ciężkości przebiegu choroby terapia może obejmować sferę niefarmakologiczną i/lub farmakologiczną. W niniejszym artykule przedstawiliśmy doniesienia na temat stosowanych metod leczenia NVP na świecie, preparaty lecznicze zarejestrowane na polskim rynku oraz aktualne zalecenia dotyczące bezpieczeństwa ich stosowania. Niefarmakologiczne zalecenia przy NVP obejmują zmianę diety, unikanie pikantnych potraw, suplementację preparatami zawierającymi kłącze imbiru czy akupresura. W leczeniu wymiotów stosowane są: pirydoksyna, leki przeciwhistaminowe, antagoniści receptorów dopaminowych D2, antagoniści receptorów serotoninowych 5-HT₃ oraz glikokortykosteroidy. Mimo szerokiej gamy leków przeciwwymiotnych, nadal poszukuje się skutecznych terapii NVP, leków mających niewiele działań niepożądanych, a przede wszystkim cechujących się odpowiednim bezpieczeństwem. Badania wieloośrodkowe na dużej populacji są szczególnie cenne w ocenie teratogenności, na ich podstawie wydawane są rekomendacje czy lek może być stosowany w ciąży, zwłaszcza w jej pierwszym trymestrze. W grudniu 2021 pojawił się na polskim rynku preparat dwuskładnikowy, zawierający w swoim składzie pirydoksynę oraz doksylaminę. W latach osiemdziesiątych XX wieku lek ten został wycofany z rynku amerykańskiego, gdyż pojawiły się podejrzenia o jego szkodliwość, obecnie jest zalecany zarówno przez Amerykańską Agencję Żywności i Leków jak i Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników jako lek pierwszego rzutu w NVP. Jeśli kuracja tym preparatem jest nieskuteczna, w tym wskazaniu stosowane są także: prometazyna, a w ciężkich przypadkach metoklopramid i glikokortykosteroidy. U niektórych ciężarnych uporczywe wymioty prowadzą do odwodnienia i niedożywienia, wtedy należy wdrożyć dodatkowo płynoterapię i żywienie kliniczne.