Kwestie wojskowe w polityce administracyjnej resortu spraw wewnętrznych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1918–1926

Abstract

Resort spraw wewnętrznych był jedną z największych i najbardziej złożonych struktur administracyjnych II Rzeczypospolitej. Natomiast jego najważniejszym działem była administracja ogólna. Dlatego też, wykonywanie zadań administracji spraw wewnętrznych w zakresie spraw wojskowych zaprezentowane zostało poprzez działalność jej najważniejszego działu czyli administracji ogólnej, którą tworzyli wojewodowie i starostowie. Wykonywanie tych zadań odbywało się w kontekście obowiązującej w resorcie, w danym okresie historycznym, polityki administracyjnej. Do najważniejszych obszarów pracy resortu w kwestiach wojskowych należały, w pierwszej kolejności, zagadnienia poboru rekrutów do wojska, a w latach 1918–1920 zwalczanie propagandy antypoborowej prowadzonej przez ugrupowania wywrotowe (KPRP/KPP). Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. jego organy pracowały na rzecz zabezpieczenia podstaw bytowych tysiącom zdemobilizowanych żołnierzy. Wiele uwagi poświęcały problemom mobilizacji i jej osłonie oraz sprawom przysposobienia wojskowego. Działały też na polu tzw. biernej obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej, angażując w nią organizacje i stowarzyszenia społeczne. Wypłacały zasiłki dla rodzin poborowych oraz sierotom i wdowom po żołnierzach, którzy zginęli podczas I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej. Resort spraw wewnętrznych, realizując przynależne mu zadania w kwestiach wojskowych, ściśle współpracował ze strukturami resortu spraw wojskowych, w szczególności z Ministerstwem Spraw Wojskowych, Sztabem Generalnym, dowództwami okręgów generalnych/dowództwami okręgów korpusów, dowódcami jednostek wojskowych (dywizji, pułków), powiatowymi komendami uzupełnień.