Kuru Üretim Zeytin Bahçelerinde Yağmur Suyu Hasadı Malç Uygulamasıyla Toprak ve Su Muhafazasının İncelenmesi

Abstract

Su hasadı teknikleri kurak alanlarda yağmur sularını biriktirerek su sıkıntısının ve kuraklığın etkilerini azaltmanın yanı sıra, toprak ve su koruma açısından da yarar sağlamaktadır. Bu çalışmada, yağışların yetersiz olduğu yarı kurak iklime sahip Güneydoğu Anadolu bölgesinde, sulama olanağı bulunmayan genellikle eğimli arazilere tesis edilmiş zeytin bahçelerinde toprak ve su erozyonu kontrolünü sağlamak amacıyla, Negarim mikro havza yağmur suyu hasadı tekniği uygulanmıştır. Bu çalışmada; yağmur suyunun bitkinin kök bölgesinde birikimini sağlamak amacıyla Negarim adı verilen mikro havzalar içerisine yerleştirilen plastik örtü, taş örtü, mikro-havza yüzeyinin sıkıştırılması ve kontrol konularından oluşan 36 adet mikro-havzanın toprak ve su erozyonuna olan etkisi değerlendirilmiştir. Araştırmada 2009-2010 yılları boyunca yüzey akış ve sediment kayıpları ile bitki gelişimi ölçülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre yıllık ortalama yağışı 250 ile 400 mm arasında değişen deneme alanında, 2 su yılı boyunca meydana gelen ortalama maksimum yüzey akış 6201 L/parsel ile plastik örtü konusunda, ortalama minimum yüzey akış 810 L/parsel ile taş örtü konusunda belirlenmiştir. Ortalama maksimum sediment kaybı 1163 g/parsel ile yüzey sıkıştırma konusunda, ortalama minimum sediment kaybı ise 673,5 g/parsel ile taş örtü konusunda ölçülmüştür. Mikro-havza yüzeyi plastik örtü ile kaplı olduğundan erozyon kontrolünü en iyi şekilde sağlayan uygulama plastik örtü olarak saptanmıştır. Plastik örtü konusu en iyi yüzey akışı gerçekleştirdiğinden bitki boyu gelişimi yönünden ortalama 107,5cm uzunluk ile en iyi uygulama olmuştur. Sonuç olarak kuru koşullarda ve eğimli arazilerde üretimi yapılan zeytin bahçelerinde Negarim mikro havza su hasadı tekniğinin ağaçların büyüme ve gelişimi arttırmanın yanı sıra toprak ve su muhafazası açısından da yararlı ve uygulanabilir bir teknik olduğu sonucuna ulaşılmıştır.