İktisadi Karar Alma Süreçlerinde Yeni Bir Aktör: Homo Neuroeconomicus

Abstract

İktisat bilimi, süregelen süreçte insanların ekonomik tutum ve kararlarını bazı varsayımlar altında ele almış ancak bu varsayımlar zamanla insanı temsil etme konusunda yetersiz kalmışlardır. İktisadi bakış açısıyla insan davranışları, önce rasyonalite varsayımı altında incelenmiş, bu varsayıma gelen eleştiriler sonucunda sınırlı rasyonalite yaklaşımının gelişmesi ile de iktisat biliminin öncü aktörü ‘homo economicus’ var olmuştur. Her durumda karını maksimize eden, koşullar hakkında tam bilgi düzeyine sahip ve tercihlerinde tutarlı bu ekonomik insan versiyonu, alanda yapılan çalışmaların gelişerek bu varsayımları geçersiz kılmasıyla, güvenilirliğini yitirmiştir. Konu üzerine yapılan çalışmalar geliştikçe bu versiyon, homo-technologicus, homo-biologicus, homo-phscologcus vb. gibi ifadelerle güncellenerek yeniden ekonomik hayattaki modellemelere dahil edilmeye çalışılmıştır. Ancak nöroiktisat yaklaşımının gelişmesi ile de tüm bu versiyonlara insan beynini de dahil etme ihtiyacı doğmuştur. Bu ihtiyaca yönelik boşluğu gidermek üzere, bu çalışmada Nöroiktisat alanı tanıtılmış, Nöroiktisat yaklaşımı ışığında Homo economicus varsayımı değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonuç bölümünde, alternatif kavramlar ile homo neuroeconomicus kavramı karşılaştırılarak değerlendirilmiştir.