Kryzys i powrót patriarchalnego spojrzenia w ikonografii niemieckich ruin 1945–1949

Abstract

Artykuł dotyczy niemieckiej ikonografii ruin bezpośrednio po drugiej wojnie światowej. W pierwszych latach po 1945 roku w społeczeństwie niemieckim odnotowano dużą nadwyżkę kobiet, gdyż wielu mężczyzn zginęło na froncie lub przebywało w obozach jenieckich. Głównym symbolem tego czasu były silne kobiety z ruin (Trümmerfrauen), które odbudowywały niemieckie miasta i były znacząco obecne w ówczesnej ikonografii. Mężczyźni natomiast przedstawiani byli przeważnie jako słabi „powracający do domu” (Heimkehrer), pod wieloma względami odpowiadający koncepcji „marginal man” sformułowanej przez Kaję Silverman. Empiryczną podstawę artykułu stanowią najważniejsze „filmy z ruin” (Trümmerfilme), jak również wybrane fotografie i plakaty.