Köprü Köşklerine Bir Örnek: Edirne Mecidiye Köprüsü Kitabe Ve Seyir Köşkü

Abstract

Osmanlı dönemi Edirne köprüleri arasında yer alan Mecidiye Köprüsü çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır. Şehir merkezini Karaağaç yerleşimine bağlayan bu yapı Meriç nehri üzerinde yer almaktadır. Kaynaklardan “Meriç, Mahmudiye, Yeni, Dış, İkinci, Sultan Mecid ve Mecidiye Köprüsü” gibi pek çok isimleri olduğu bilinmektedir. Önceleri ahşap olan köprü, 1842-1847 yıllarında Sultan Abdülmecit tarafından inşa edilmiş olup mimarı bilinmemektedir. Köprünün ortasında, çıkma yapan mermer bir kitabe köşkü bulunmaktadır. Karşısında ise seyir köşkü şeklinde mermer bir balkon yer almaktadır. Köprünün inşa kitabesini üzerinde taşıyan kitabe köşkü mimari ve süsleme özellikleri bakımından çok önemlidir. Köşkün alınlık cephesinde ve iki yan yüzünde, 19. yüzyıl Ampir dönem taş süsleme öğeleri görülmektedir. Sultan II. Mahmud ve oğlu Sultan Abdülmecid döneminin bir modası haline gelen bu süsleme unsurları dönemin zevkini yansıtması bakımından oldukça dikkat çekicidir. Köşkün bir diğer önemli özelliği ise tonoz üst örtünün iç yüzünün, Batılılaşma dönemine ait duvar resimleriyle bezeli olmasıdır. Genellikle saray, konak, yalı, cami, türbe, şadırvan ve tekke gibi yapılarda görülen duvar resimlerinin örnekleri ilk kez bir köprü kitabe köşkü gibi farklı bir yapıda daha karşımıza çıkmış olmaktadır. Bu çalışma kapsamında söz konusu köprünün, köşkleri işlev ve mimarileri bakımından tanıtılarak, benzer köprü köşkleri ile birlikte ele alınacaktır. Kitabe köşkünün ise ilk kez süsleme özellikleri üzerinde detaylı bir şekilde durulacaktır. Özellikle Barok ve Ampir cephe süslemeleri ile tonozlu üst örtüsü içinde yer alan duvar resimleri tanımlanarak benzer örnekler ile karşılaştırılacaktır. Daha önce köprü kitabe köşklerine ilişkin genel bir çalışma dışında detaylı bir araştırma bulunmaması bu çalışmayı özel ve gerekli kılmaktadır.