Abstract
<p>Autorka omawia funkcjonowanie leksemu kondolencje w polszczyźnie, a także kondolencje jako akt mowy oraz gatunek tekstu. W pierwszej części artykułu przeanalizowano sposób definiowania leksemu kondolencje w słownikach języka polskiego. Wydobyto schemat definiowania (zwykle poprzez wykorzystanie znaczenia łac. con ‘współ’) oraz pojawienie się w nowszych słownikach kolejnego znaczenia – ‘wyrażanie ubolewania, żalu’. Obserwacje rozszerzono również o informacje pragmatyczne, czyli analizę kondolencji jako grzecznościowego aktu mowy. Jako prototypowy kontekst użycia wskazano sytuacje po stracie bliskiej osoby. Ostatnia cześć tekstu dotyczy przemian wzorca gatunkowego kondolencji ze szczególnym uwzględnieniem zmian w zakresie form pisemnych. Wykorzystano tutaj porady zawarte w podręcznikach stylistycznych z XIX, XX i XXI w. Pokazano, jak rozwój nowych form przekazu wpłynął na formę oraz treść kondolencji.</p>
Highlights
Marta RogalskaLeksem kondolencja/e (także w zapisie kondolencya/cyja) jest notowany w polszczyźnie od XVII w. (ani SStp, ani SPXVI nie notują takiej jednostki)
Kondolencje pojawiają się obok życzeń czy gratulacji w niemal każdym podręczniku stylistyki i poradniku językowym jako przykład typowego grzecznościowego aktu mowy
odmienna od zaprezentowanego w tabeli schematu
Summary
Leksem kondolencja/e (także w zapisie kondolencya/cyja) jest notowany w polszczyźnie od XVII w. (ani SStp, ani SPXVI nie notują takiej jednostki). Leksem kondolencja/e (także w zapisie kondolencya/cyja) jest notowany w polszczyźnie od XVII w. ESJP XVII/XVIII oraz SEJP wskazują, że najwcześniejsze poświadczenie pochodzi z lat 1656–1688 – w Pamiętnikach Paska znajdujemy kilkukrotne użycie tego słowa, np. Jak i przytoczone konteksty (w przypadku cytatu z Pamiętników Paska rzecz dotyczy szwedzkiego najazdu na dobra polskiego szlachcica), wskazują na wyraźną różnicę znaczeniową w stosunku do stanu współczesnego – obecnie kondolencje składamy praktycznie tylko w przypadku śmierci (to jest prototypowe użycie), wcześniej dotyczyło to także innych negatywnych dla odbiorcy sytuacji – kondolencje składano „np. Jako źródło pochodzenia leksemu współcześnie wskazuje się niekiedy niem. Jednak wskazanie na źródłosłów łaciński wydaje się właściwsze, zwłaszcza że leksem kondolencje to przykład internacjonalizmu i w wielu językach europejskich ma podobną formę – nawet jeśli wykształciły one inne synonimiczne określenia
Sign-in/Register to view highlights & summary Sign-in/Register to access full text options 
Free) 
Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a call
