KÜLTÜREL VE SOSYAL DAVRANIŞLARIN ANLAM VE İŞLEV DÜNYASINA BİR YOLCULUK: DAVRANIŞ FOLKLORU

Abstract

20. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren Batı Avrupa ve Kuzey Amerika folklor araştırmalarında toplumların değişen sosyal ve kültürel yapılarının ortaya çıkardığı yeni folklorik üretim, aktarım ortamları ve biçimleri irdelenmeye başlamış; folklora dönük güncel araştırma alan ve konuları ortaya çıkmıştır. Kültürel veya sosyal antropoloji alanlarında daha önce başlayan konu ve bakış açısı çeşitliliği, folklor araştırmalarında da özerk başlıklar halinde görülmeye başlanmıştır. Bu durum, Türk folklor araştırmalarında 2000’lerin başlarından itibaren dikkat çekmeye başlamış ancak disiplinlerarası çalışmalara duyulan ihtiyacın yeterli ölçüde fark edilememesi, uzun süredir kullanılagelen araştırma yöntem ve tekniklerine yenilerinin eklenememesi gibi sebeplerle kadın folkloru, meslek folkloru, aile folkloru, grup folkloru, çocuk folkloru, beden folkloru gibi başlıklı ve içerikli araştırmalara yöneliş ancak son birkaç yılda nispi bir artış göstermiştir. Türk folklor araştırmalarında “beden folkloru” veya doğrudan “bodylore” kavramı, Katharine Young gibi kimi araştırmacılardan yapılan çevirilerin yanı sıra sınırlı birkaç özgün akademik çalışmayla gündeme gelmiştir. Davranışın sergilenmesine aracılık eden “beden”, kültürel davranışlar üzerine yapılan halkbilimsel çalışmaların adlandırılmasında temel argüman halini almıştır. Kültürel davranışlara halkbilimsel yaklaşımlarda “davranış folkloru” başlığının kullanılması gerekliliğini vurgulayan bu çalışmada, kültürel davranışın karakteri ve özellikleri, beden ve davranış ilişkisi gibi konulara ek olarak davranış folklorunun bileşenlerine ve araştırma yöntemlerine dönük öneriler ortaya konulmuştur.