Kipling po polsku. Ironiczne oblicze piewcy imperium

Maria Zablocka

doi:10.4467/16891864pc.16.025.7348

Abstract

Considering the Polish translations of three selected short stories by Rudyard Kipling the author reflects on the translation of the ironic figures that appear in the texts. Using the Mateo’s typology of the translator’s choices while facing the irony (1995) the author tries to show the role of this rhetorical device in the wider, cultural and historical context. The Polish translators’ way of interpreting irony that appears in the colonial fiction in the early 20-th century seems to be determined by their ability of understanding the British Empire social problems as well as their sensitivity to the distinctive British humor and their knowledge of colonial life realities. Among the analysed short stories one can find Georgie Porgie, 1888 (translated by Feliks Chwalibóg ,1909), The Limitations of Pambe Serang, 1889 (Feliks Chwalibóg, 1910) and The Strange Ride of Morrowbie Jukes, 1885 (unknown translator, 1900).

Highlights

Wczesne opowiadania Rudyarda Kiplinga z lat 80. i z początku lat 90
Mimo – wspomnianego przez Mateo – pominięcia fragmentów ironicznych w tłumaczeniu, Chwalibóg „bilansuje” zawartość ironii, dodając do tekstu przekładu pewne wyrażenia, których nie ma w tekście źródłowym, takie jak: „Kawalerskie mieszkanie Porgiego, w którym panował nieład nie do opisania, zamieniło się niebawem na małe home, [wyróżnienie moje – M.Z.] urządzone wygodnie i wykwintnie” (GP, 42)26
Kipling obiektami ironii czyni bowiem przede wszystkim wyrazistych bohaterów, którzy są nosicielami cech typowych dla reprezentantów społeczeństwa kolonialnego – imperialnych urzędników (Morrowbie Jukes), podróżników-marynarzy ze Wschodu (Pambe, Nurkeed) czy niezbyt rezolutnych, acz temperamentnych kolonizatorów-zdobywców (Georgie Porgie)

Summary

Introduction

Wczesne opowiadania Rudyarda Kiplinga z lat 80. i z początku lat 90. XIX wieku, pisane przede wszystkim do gazet wydawanych w Indiach Brytyjskich, znamionuje rodzaj współczucia dla białego człowieka, które przejawia się w warstwie tekstowej pod postacią ironii wymierzonej. Zrozumiały dla czytelników pochodzących z tego samego – brytyjskiego – kręgu kulturowego, w polskim tłumaczeniu często prezentuje się nieprzekonująco, a wyrażenia o potencjale ironicznym zastępowane są przez tłumaczy frazami, które zamiast ironii generują humor (fragmenty opowiadania Pambe Serang).

Results

Conclusion