Kilka uwag w kwestii sposobu zaspokojenia wierzyciela pauliańskiego w postępowaniu upadłościowym

Abstract

Przedmiot badań: W prawie upadłościowym brakuje szczegółowej regulacji sposobu zaspo­kojenia wierzyciela pauliańskiego z majątku osoby trzeciej, w razie ogłoszenia jej upadłości. Wywołuje to kontrowersje w doktrynie prawa upadłościowego. Konsekwencją tego niedostatku regulacji ustawowej i braku zgodności w teorii prawa jest niepewność co do pozycji prawnej tego wierzyciela w praktyce postępowania upadłościowego.
 Cel badawczy: Celem artykułu jest ustalenie możliwości przyjęcia de lege lata wyniku wykładni przepisów prawa upadłościowego, kodeksu postępowania cywilnego oraz kodeksu cywilnego, który byłby zgodny założeniami aksjologicznymi prawa postępowania upadłościowego oraz in­stytucji skargi pauliańskiej. W przypadku braku takiej możliwości dalszym celem opracowania jest sformułowanie postulatu de lege ferenda pod adresem ustawodawcy, u którego podłoża leżą wspomniane założenia aksjologiczne.
 Metoda badawcza: W artykule posłużono się metodą logiczno-językowej analizy materiału nor­matywnego, którą uzupełniono w niezbędnym zakresie o metodę historycznoporównawczą.
 Wnioski: W sytuacji sprzeczności wartości chronionych za pomocą materialnoprawnej instytucji skargi pauliańskiej oraz leżących u podstaw postępowania upadłościowego aksjologicznie uza­sadnione jest założenie, według którego syndyk masy upadłości powinien zaspokajać wierzyciela pauliańskiego z przedmiotu, który wszedł do majątku upadłego na podstawie ubezskutecznionej czynności z pierwszeństwem przed wierzycielami upadłościowymi. Bez zmiany ustawodawczej przyjęcie wyniku wykładni przepisów Kodeksu postępowania cywilnego i Prawa upadłościo­wego, który odpowiadałby tej ocenie aksjologicznej, nie wydaje się możliwe do uzasadnienia. De lege lata wierzyciel pauliański powinien więc uczestniczyć w odrębnym podziale sumy uzy­skanej ze zbycia przedmiotu objętego wyrokiem pauliańskim. Mniej korzystne dla tego wierzy­ciela rozwiązanie ingerowałoby nadmiernie w treść prawa wierzyciela pauliańskiego określoną w art. 532 KC, przez co dochodziłoby do wypaczenia jego istoty uregulowanej w prawie material­nym. De lege lata zapewnienie temu wierzycielowi tzw. prawa odrębności trzeba więc uznać za minimalny poziom udzielanej mu w postępowaniu upadłościowym ochrony prawnej.