Kent İçi Alışveriş Merkezlerinin Mimari Özelliklerinin Kullanıcı Tercihlerine ve Davranışına Etkisi: Van Avm Örneği

Abstract

Alışveriş mekânları tarihte çeşitli formlarda ticari yaşama dahil olmuşlardır. Günümüzde gündelik hayatın bir parçası haline gelen, bir buluşma ve sosyalleşme mekânı olarak hizmet veren alışveriş merkezleri daha çok kapalı mekânlardan oluşan, alışveriş harici farklı fonksiyonları içeren kamusal bir mekân niteliğindedir. Kent merkezlerinde yer alan bu yapılar zaman içinde ekonomik gelişmeler ve araç sahipliğinin de artmasıyla kent çeperlerinde konumlanmaya başlamıştır. AVM’lerin yaygınlaşması, bu alışveriş formunu bilindik-geleneksel çarşılara bir yandan alternatif haline getirirken bir yandan da sayısal olarak hızla çoğalmasıyla oluşan rekabetçi ortam, mimari özellikleri ve sunulan olanakları bakımından AVM’lerin tasarımında farklılık arayışına neden olmaktadır. Bu çalışma AVM’lerin mimari özelliklerine odaklanarak, kullanıcıların değişen tercihlerini ve AVM’nin mimari özelliklerine bağlı olarak alışveriş temelli davranışlarını tespit etmeyi hedeflemiştir. 170 kişinin katıldığı anket çalışması Van AVM’de gerçekleştirilmiş, ziyaret alışkanlıkları ve erişim yöntemleri, AVM’yi alışveriş için tercih sebebi, ziyaret sıklığı ve geçirilen süreyi etkilediği düşünülen, mekânın algısal duyusal koşulları sorgulanmıştır. Sonuçlar, AVM’lerin mimari özelliklerinin ve olanaklarının kullanıcıların alışveriş davranışlarını, ziyaret sıklığını ve tercihlerini etkilediğini göstermiştir.