Kasım Tınıstanov’un Akademiyalık Keçeler (Akademi Geceleri) Eseri Üzerine Bir Bakış

Abstract

Farkındalık sahibi olan, kendi kimliğini bilen ve kararlılıkla daima ileriye yürüyen insan, kendi kabuğunu kırarak evrenselleşmeye başlar. Evrenselleşen insan ise halkı için mücadele ederek halkının yükselmesini sağlar. Her halkın medeniyet temelini atan mimarları, yetenekli aydınları vardır. Bunlardan biri olan Kasım Tınıstanov, Kırgız yazılı edebiyatının temelini atan şair, yazar, dram yazarı, ilk Kırgız alfabesini oluşturan filolog, ilk Kırgız gramer kitaplarını yazan bilim adamı, Kırgız halk aydınlanmasının önderi, Kırgız Kültür Enstitüsü Müdürlüğü başta olmak üzere birçok kurumda yöneticilik yapan devlet adamı ve Kırgızların ilk profesörüdür. Tınıstanov, 37 yıllık kısa ömrünün on dokuz yıllık zaman diliminde Kırgızlar için asra bedel hizmetler yapmış ve hayatın gerçeklerini kendi vücudunun acıyan bir parçası gibi kabul ederek, gerçek bir yazar olduğunu ortaya koymuştur. Sanatta materyalist anlayışın kesin doğruluğunu, sanatın halkın silahı olduğunu ve sanatın içeriğini sahne yoluyla ulaştırmak düşüncesinde olan yazar tiyatroya da yönelmiştir. Kırgız millî tiyatrosunun edebî seviyesini yükseltme isteği ve bu yönde devlet tarafından ilan edilen yarışma, K. Tınıstanov’un dram eseri yazmasına sebep olmuştur. Ancak bu dram eseri, yazılıp sahnelenmesinden fazla zaman geçmeden ideolojik mücadelenin yıkıntıları altına gömülerek yazarın trajik sonunu hazırlamıştır
 Çalışmada, Sovyet Kırgız edebiyatının tanınmış şahsiyetlerinden biri olan Kasım Tınıstanov’un Akademiyalık Keceler adlı ilk tarihi drama eseri ele alınmaktadır. Bu çalışmada, Kırgız Sovyet edebiyatındaki tiyatro eserlerinin ilk örneklerinden biri olan Kasım Tınıstanov’un Akademiyalık Keceler adlı tarihî piyesindeki kahramanların iç dünyası psikolojik yönden ele alınarak “İşgal ve Ruslaştırma”, “Özgürlük İçin Başlatılan Mücadele”, “Sınıf Mücadelesi Çerçevesinde Uygulanan Baskı” başlıkları altında inceleme ve çözümleme yapılacaktır. Eser, tarihi bir kesit sunması ve yazılı Kırgız edebiyatının en çok bilinen ürünlerinden biri olması sebebiyle son derece önemlidir.