Karadeniz'de 2013-2014 Av Sezonunda Avlanan Hamsinin (Engraulis encrasicolus) Büyümesinin ve Ölüm Oranlarının Farklı Modellerle Belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, Eylül 2013 ve Nisan 2014 tarihleri arasında Doğu Karadeniz sahillerinde avcılık yapan ticari gırgır teknelerinden örneklenen hamsi balığının yaşa dayalı altı farklı büyüme modeline göre (von Bertalanffy, Gompertz, Lojistik ya da Richards, Üssel, Morgan Mercer Flodin ve Weibull) büyümesi ve dört ölüm oranı modelline göre (Pauly, 1980; Djabali vd., 1993; Alagaraja, 1984 ve Srinath, 1998) ölüm oranının belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Toplamda 5486 balık örneklenmiş ve 1265 balığın yaş tayini yapılmıştır. Dişilerin ortalama boyu erkeklerden daha büyük hesaplanmıştır (P < 0,05). Erkekler için Weibull (AIC = 2593,5; L∞ = 19,6 cm ve K = 0,031 yıl-1) ve Morgan Mercer Flodin (AIC = 2593,8; L∞ = 17,0 cm ve K = 0,108 yıl-1), dişi için ise von Bertalanffy (AIC = 5725,42; L∞ = 11,1 cm ve K = 2,064 yıl-1) ve Üssel (AIC = 5725,4; L∞ = 11,1 cm ve K = 2,065 yıl-1) büyüme modellerinin en uygun modeller olduğu belirlenmiştir. Av eğrisi yöntemine göre hesaplanan dişilerin toplam ölüm katsayısı (Z = 3,5 yıl-1) erkeklerden (Z = 3,3 yıl-1) daha büyük hesaplanmıştır. Dişi ve erkek bireyler için hesaplanan doğal ölüm oranı (M) en düşük Djabali vd. (1993) modelinde, en yüksek ise Srinat (1998) modelinde hesaplanmıştır. Farklı büyüme modeli parametreleri kullanılarak hesaplanan doğal ölüm oranları ve M verileri kullanılarak hesaplanan işletme oranı (E) değerleri 2014-2015 av sezonunda hamsi stokunun optimum değerden (E = 0,5) daha yüksek bir derecede işletildiğini yani av baskısı altında olduğunu göstermiştir.