KAPİTAL BİRİKİM SÜREÇLERİ VE KENT KURAMLARI

Abstract

Kentler günümüz toplum yapısını anlayabilmek için özel bir öneme sahiptir. Kentler basitçe açıklanabilen mekanlar değil, kapitalist üretim tarzından önce ve sonrasında toplumsal ilişkiler tarafından oluşturulan çok kapsamlı ilişkiler bütündür. Kent sosyolojisi; kentlerin oluşumu, sanayileşme, göç gibi kavramları açıklama çabası içinde olan kuramlar geliştirmiştir. Bu kuramlar, kenti başka olguların açıklanmasında kullandığı gibi, kentin kendisinin de bir analiz nesnesi olarak ortaya konması gerektiğini vurgulamıştır. Kent kuramları; kentlerin ortaya çıkışını, gelişimini ve kente dair kuralları sistemli bir biçimde açıklayabilmeleri nedeniyle kent sosyolojisinin temel taşlarındandır. Bu çalışmanın amacı, kentlerin mekansal, politik, ekonomik ve toplumsal gelişmelerini tarihsel olarak açıklayan kent kuramlarını ele almaktır. Çalışmanın ilk bölümünü kente dair kavramlar oluşturmaktadır. İkinci bölümde feodalizmden kapitalizme geçiş döneminde kentsel mekanı açıklayan Klasik Kent Kuramları ele alınmış, üçüncü bölümde kent sosyolojisinin bir disiplin olarak ortaya çıkmasını sağlayan Chicago Okulu Kent Kuramları açıklanmış, dördüncü bölümde kentleri kapitalist sermaye birikimine göre analiz eden Eleştirel Kent Kuramları ele alınmıştır. Bu çalışmada kentle ilgili kuramların ilk ortaya çıkışından itibaren küresel kent kuramlarına kadar olan tarihsel arka plan ve kent meselesine dair nelerin tartışıldığı açıklanmaya çalışılmıştır. Kapital birikim süreçleri sonrası dönemi analiz eden küresel kent kuramları makalenin konusunu kapsamaması nedeniyle ele alınmamıştır.