Kapitał terytorialny w rozwoju regionów

Abstract

Unia Europejska poszukuje sposobów na dynamizację procesów rozwoju poprzez terytorializację swoich polityk. Teza ta znajduje potwierdzenie szczególnie w ostatnim dziesięcioleciu w ewolucji polityki regionalnej, innowacyjnej i przemysłowej. Dowodzi tego między innymi consensus w zakresie wiodących kierunków rozwoju i wdrażanie takich koncepcji jak na przykład: Place based policy, Smart specialization, Regional Innowation System czy Clusters. Gospodarki krajów europejskich są bardzo silnie skorelowane ze swoją sferą społeczną. Potencjał rozwojowy zawsze był mocno uzależniony od takich kategorii jak: kapitał społeczny, zaufanie i normy, instytucje formalne i nieformalne, kultura i tradycja. Stąd po licznych próbach poszukiwania sposobu na wzrost konkurencyjności i innowacyjności Unii Europejskiej, obecnie mamy do czynienia z polityką poszukiwania czynników wzrostu na poziomie lokalnym, poprzez odkrywanie tym samym potencjału regionów w przestrzeni globalnej. Należy przez to rozumieć, iż w warunkach zglobalizowanej gospodarki opartej na wiedzy, z perspektywy makroekonomicznej i wskaźników zagregowanych, trudno jest dostrzec unikalność, wyjątkowość podkreślającą rzadkość a tym samym konkurencyjność czynników rozwoju. Dopiero zmiana poziomu obserwacji, niczym obniżenie wysokości lotu, pozwala dostrzegać różnice, a przede wszystkim doceniać atrakcyjność warunków otoczenia (atrakcyjność: inwestycyjną, lokalizacyjną, instytucjonalną). Nie oznacza to jednak, iż do tej pory regiony były „ukryte”, raczej nie chciały, nie umiały, nie widziały potrzeby, w końcu nie miały warunków, aby ujawniać swój potencjał na zewnętrznych rynkach, pokazywać swoje zasoby. W tym kontekście celem pracy jest wykazanie dlaczego potencjał lokalnych środowisk (terytoriów) może mieć znaczenie globalne i konsekwencje dla polityki makroekonomicznej. W szczególności chodzi o wyjaśnienie istoty i znaczenia kapitału terytorialnego w procesie rozwoju oraz identyfikację warunków prowadzenia polityki opartej na jego wartości.