Kapadokya Bölgesi’nde Kırsal Bir Yerleşmenin Ortaya Çıkışı Ve Değişim Süreci: Niğde-Murtaza Köyü

Abstract

Bu çalışmada, yerleşme tarihi binlerce yıl önceye giden ve geleneksel yaşam biçimini korumaya devam etmesiyle etnografik örnek oluşturan bir yerleşim üzerinden arkeolojinin araştırma sorularından birine açıklamalar getirilmesi hedeflenmiştir. Bu bağlamda, Kapadokya Bölgesi’nde yer alan Niğde/Murtaza Köyü’nde gerçekleştirilen saha araştırmasında, bir yerin yerleşme sahası haline gelme süreci, yerleşme dokusunun oluşum ve değişim nedenleri araştırılmıştır. Köyün arkeolojik bulguları, sözlü ve yazılı kaynakları incelenmiş, rölöve ve coğrafi bilgi sistem çalışmalarıyla da mimarinin ve yerleşme dokusunun gelişimi araştırılmıştır. Fernand Braudel’in tarihsel süreçlerin analizi için kullandığı yaklaşımı ve Martin Heidegger’in ‘’yer ve mekân üretme pratikleri’’ kavramı altında bir yerin farklı zaman dilimleri boyunca neden iskân ve inşa edilmiş olabileceği ile ilgili ileri sürdüğü çıkarımlar araştırmanın teorik çerçevesine önemli katkılar sağlamıştır. Bu yaklaşımlar çerçevesinde Murtaza Köyü’nün uzun süreli iskân süreci toplumsal, kültürel, ekonomik, politik, askeri olay ve olgular ile coğrafi koşullar etrafında analiz edilerek arkeolojik bir sorunsala yöntemsel ve düşünsel bir açıklama getirilmesi hedeflenmiştir.