Kalp-Damar Cerrahi Hastalarının Anksiyete Düzeyleri: Baş Etme Yöntemleri, Öz-Etkililik Düzeyi ve Sosyal Destek Mekanizmalarının İncelenmesi: Tanımlayıcı ve İlişki Arayıcı Araştırma

Abstract

Amaç: Kalp hastalıkları, insan hayatını etkileyen önemli bir hastalık grubudur. Kronik hastalıklara bağlı dünyadaki ölümlerin büyük çoğunluğu kalp-damar hastalıklarından kaynaklanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, kardiyovasküler hastalık nedeniyle cerrahi servise yatırılan hastaların kaygı, öz yeterlik, algılanan sosyal destek düzeyi ve baş etme profillerini incelemektir. Gereç ve Yöntemler: Araştırmanın verileri, İstanbul Avrupa Yakası'nda yer alan bir eğitim ve araştırma hastanesinin kalp-damar cerrahisi servisinde tedavi gören hastalardan oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak Beck Anksiyete Ölçeği, Öz-Etkililik/Yeterlilik Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Kısa Baş Etme Yöntemleri Ölçeği ve kısa tanımlayıcı özellikler formundan oluşmaktadır. Veriler Kasım 2017 ile Mayıs 2018 arasında toplanmıştır. Bulgular: Araştırma yaş ortalaması 49,03±12,83 (minimum: 21-maksimum: 82 yıl) olan 170 hastadan oluşmaktadır. Hastaların %12'sinde 'şiddetli' anksiyete saptandı. Hastaların algıladıkları sosyal destek düzeylerinin ekonomik durumlarına, taburculuk sonrası bakım aldıkları yere ve destek aldıkları kişilerin yakınlığına göre farklılaştığı görüldü (p<0,05). Sağlık profesyonellerinin kurdukları iletişimin kalitesine göre kaygı ve algılanan sosyal destek düzeylerinin farklılaştığı bulundu (p<0,05). Pearson'ın analizine göre hastaların anksiyete düzeyleri ile algıladıkları sosyal düzey arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu bulundu (r=-0,191, p<0,05). Hastaların öz yeterlik düzeyleri ile algılanan sosyal destek arasında pozitif ilişki bulundu (p=0,000). Sonuç: Kalp hastalarının psikolojik sağlık sorunlarından biri olan anksiyetenin kontrolü ve hastalık süreciyle etkin bir şekilde baş etmede; algılanan sosyal desteğin, öz yeterlik düzeylerinin, baş etme yöntemlerinin, taburculuk sonrası evde bakım sürecinde birincil yakın desteğin, hekim, hemşire gibi sağlık profesyonelleri ile açık ve kaliteli iletişimin etkili olduğu görülmektedir. Hastaların evde bakım hizmetlerini kapsayacak şekilde psikososyal destek mekanizmalarının taburculuk öncesinde değerlendirilerek, profesyonel yardım almasının sağlanması önemli görünmektedir.