Investigating the structure and evolution of the innovation network of catching-up countries in the field of solar energy using patent citations analysis

Abstract

در طول سه دهه گذشته، پژوهش‌ها بر این موضوع متمرکز بوده‌است که کشورهای متأخر چگونه و تحت چه شرایطی توانسته‌اند به تولیدکنندگان اصلی فناوری‌های جدید همچون انرژی‌های تجدیدپذیر تبدیل شوند و در این حوزه فرارسی فناورانه نمایند. این موضوع برای کشورهای در حال توسعه از آن جهت مورد تاکید است که از سویی بیشترین رشد تقاضای انرژی در سال‌های آینده در این کشورها خواهد بود و از سوی دیگر پنجره فرصت سبزی است تا سایر کشورهای در حال‌توسعه بتوانند با در نظر گرفتن آن به درس‌آموزی و یادگیری پرداخته و در جهت فرارسی در این حوزه‌ها تلاش نمایند. در این پژوهش سعی شده‌است تا فرارسی فناورانه از طریق تحلیل ساختار و تکامل شبکه نوآوری حوزه انرژی خورشیدی با استفاده از تحلیل استنادات پتنت بررسی شود. بدین منظور پتنت‌های این حوزه از پایگاه نوآوری دِرونت و در بازه زمانی سال 1980 تا 2017 استخراج و پاکسازی شد. سپس شبکه استنادات تشکیل و با استفاده از روش‌های تجزیه و تحلیل شبکه‌های اجتماعی ساختار کلی شبکه و ویژگی‌های سطح کشور بررسی شد. نتایج نشان داد که کشورهایی که از طرفی به مرور ظرفیت جذب خود را از طریق پیوستن به شبکه جهانی نوآوری و حرکت در خط سیر فناوری‌های کشورهای پیشرو از طریق افزایش استنادات به پتنت‌های این کشورها، افزایش دادند و از طرفی دیگر پتنت‌های باکیفیتی در حوزه‌های جدید ثبت کرده‌اند، مورد استناد روزافزون سایر کشورها قرار گرفته‌ و موفق شدند در شبکه جایگاه ویژه‌ای به عنوان واسط و میانجی انتقال و اشاعه فناوری پیدا کنند و موفق به فرارسی فناورانه شوند.