International Status of a Territory, Nationalism and Appropriation of History: The Case of Kosovo

Abstract

International Status of a Territory, Nationalism and Appropriation of History: The Case of KosovoThe issue of how legal arrangements pertaining to the international status of a political or administrative unit can influence the construction of the national identity is rarely addressed in the existing scholarship on ethnicity, nation and nationalism. Classical studies imply that nationalistically-prone political and cultural elites continuously strive to assemble all members of an alleged “nation” into one political unit. This, in turn, causes struggle for autonomy, independence, irredentism, secession, or, in the case of pan-nationalism, territorial expansion. It is also presupposed that real (if it can be the case), conceived, or constructed common ancestry of the members of a “nation” motivates nationalists to demand elevation of the nation’s status in the international arena, i.e. the recognition of autonomy and independence. However, the relationship between nation-building by means of constructed history and existing international personality is more complex. It can be the reverse. As the Kosovo case reveals, sometimes the existing international status of an administrative unit built upon ethnic principle determines the nation-building process, namely its historical side. Since 1945, the views of Kosovar elites regarding the ethnic origins of their constituents varied according to the political status of the region. As the latter was evolving, Kosovar intellectuals and politicians differently saw ethnic roots of Kosovar Albanians. At first they considered this issue unimportant, but later “revealed” all-Albanian Illyrian (independently of tribal groups) roots and finally embraced Dardanian provenance. Międzynarodowy status terytorium, nacjonalizm i zawłaszczanie historii: przypadek KosowaKwestia wpływu uregulowań prawnych odnoszących się do międzynarodowego statusu jednostki politycznej lub administracyjnej na budowanie tożsamości narodowej rzadko bywa podejmowana w badaniach naukowych nad etnicznością, narodem i nacjonalizmem. Klasyczne opracowania implikują, że nacjonalistycznie nastawione elity polityczne i kulturalne niezmiennie dążą do tego, by wszyscy członkowie rzekomego „narodu” skupili się w jedną strukturę polityczną. To z kolei powoduje walkę o autonomię, niepodległość, irredentyzm, secesję bądź, jak w przypadku pannacjonalizmu, ekspansję terytorialną. Zakłada się także, iż prawdziwy (jeśli taki może być) postrzegany bądź konstruowany wspólny rodowód członków „narodu” skłania nacjonalistów do tego, by domagać się podniesienia statusu tego narodu na arenie międzynarodowej, czyli uznania autonomii i niepodległości. Relacje pomiędzy budowaniem narodu za pomocą konstruowanej historii i istniejącej prawnej osobowości międzynarodowej są jednak bardziej złożone. Może być odwrotnie: przypadek Kosowa pokazuje, że funkcjonujący międzynarodowy status jednostki administracyjnej budowany na podstawach etnicznych czasami determinuje proces narodowotwórczy, a mianowicie jego aspekt historyczny. Od roku 1945 poglądy kosowskich elit co do genezy etnicznej poszczególnych części składowych zmieniały się w zależności od politycznego statusu regionu. Gdy ten się dopiero kształtował, kosowscy intelektualiści i politycy odmiennie postrzegali etniczną genezę kosowskich Albańczyków. Najpierw uznawali tę kwestię za nieistotną, później natomiast „odkryli” ogólnoalbańskie illyryjskie korzenie (niezależnie od przynależności do grup plemiennych), by ostatecznie uznać ich pochodzenie od greckich Dardanów.