Abstract
The article presents the reception of Stanisław Żółkiewski’s triumph and the tribute of the so-called Szujscy tsars in historiography and old literature, including the period of the Renaissance and pre-Romanticism. The handwritten “Diariusz gdański”, the manuscript of the deputy Jan Stano (both from 1611) and The History of Władysław, the Polish and Swedish Prince (1655; Historia Władysława, królewicza polskiego i szwedzkiego) by Stanisław Kobierzycki, allowed for reconstructing the hetman’s procession; his triumph departed from the ancient ovatio. The diminished role of Żółkiewski and the emphasis on the prisoners during the processions was inscribed in the current politics of the king, therefore the speech of the hetman (who did not support the eastern policy of Sisigmund III Vasa) at the Royal Castle in front of the Szujscy’s presentation included polemical accents and allusions. The written testimonies from the Baroque are rare (i.e. the preserved speech of vice-chancellor F. Kryski, references in the works of A. Rożniatowski, S. Twardowski, E. Wassenberg). Worthy of attention is the narrative poem Władysław IV, the Polish and Swedish King (Władysław IV, król polski i szwedzki) from 1649 by Twardowski since the author made an attempt to present the prisoners’ psyche. The Renaissance authors of the majority of poetic and essay texts regarding the described subject (i.e. F. D. Kniaźnin, J. U. Niemcewicz, A. E. Koźmian) were associated with the Puławy circle and with the cult of Rzeczpospolita’s heroes, initiated by the princess Izabela Czartoryska. The figure of the victorious hetman and his prisoners played at that time a compensatory role and particularly in the times of the Dutchy of Warsaw- was inscribed in the current historical politics (K. Tymowski, J. Morelowski). The motif of the tribute of the Szujscy and of Żółkiewski’s triumph turned out to be unusually artistic in terms of the literature; throughout two hundred years in served the purpose of anti-Russian or anti-royal political agitation, as well as agitation relating to customs, it was an exemplum of theory on the grand cycle of history, but it was also brought forward as an example of a mutual respect between the Poles and the Russians. These interpretational possibilities were most fully exploited by Julian Ursyn Niemcewicz in The Pride on Żółkiewski (Dumie o Żółkiewskim).
Highlights
Niniejszy artykuł, dotyczący odbytego w Warszawie 29 października 1611 r. wjazdu tryumfalnego hetmana polnego Stanisława Żółkiewskiego oraz złożonego na sejmie hołdu tak zwanych „carów Szujskich” – w rzeczywistości byłego cara Wasyla IV Szujskiego, jego braci: Dymitra, wodza wojsk moskiewskich i najmłodszego Iwana, jest rozwinięciem i uzupełnieniem wcześniejszego studium[1]
Z kolei w pamiętnikach dwu żołnierzy – uczestników dymitriad, nie ma mowy o hołdzie Szujskich: Mikołaj Ścibor Marchocki i przybyły do Warszawy Józef Budziło, który przemawiał na sejmie 29 października (!), napisali jedynie o niezaspokojeniu przez króla i parlament potrzeb finansowych wojska stacjonującego w Moskwie[9]
Ostatnim akcentem z recepcji hołdu braci Szujskich w literaturze badanego okresu, już preromantycznej, jest esej Andrzeja Edwarda Koźmiana Głowa Stanisława Żółkiewskiego w marmurze zamknięta, z napisem „On piersi swymi ojczyznę zasłonił” i szata tegoż, w której pod Cecorą poległ, zamieszczony w zbiorze Opisy niektórych pamiątek zachowanych w Świątyni Sybilli w Puławach
Summary
Dotyczący odbytego w Warszawie 29 października 1611 r. wjazdu tryumfalnego hetmana polnego Stanisława Żółkiewskiego oraz złożonego na sejmie hołdu tak zwanych „carów Szujskich” – w rzeczywistości byłego cara Wasyla IV Szujskiego, jego braci: Dymitra, wodza wojsk moskiewskich i najmłodszego Iwana, jest rozwinięciem i uzupełnieniem wcześniejszego studium[1]. Wjazdu tryumfalnego hetmana polnego Stanisława Żółkiewskiego oraz złożonego na sejmie hołdu tak zwanych „carów Szujskich” – w rzeczywistości byłego cara Wasyla IV Szujskiego, jego braci: Dymitra, wodza wojsk moskiewskich i najmłodszego Iwana, jest rozwinięciem i uzupełnieniem wcześniejszego studium[1].
Sign-in/Register to view highlights & summary Sign-in/Register to access full text options 
Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a callDisclaimer: All third-party content on this website/platform is and will remain the property of their respective owners and is provided on "as is" basis without any warranties, express or implied. Use of third-party content does not indicate any affiliation, sponsorship with or endorsement by them. Any references to third-party content is to identify the corresponding services and shall be considered fair use under The CopyrightLaw.
