Historical Project of Current Fiqh Issues (Within the Frame of Kafawi's al-Kataib)

Abstract

Müslümanlar, inanç temelli ortaya koydukları ve maddi manevi üstün başarılarıyla asırlar boyu devam ettirdikleri güçlü bir medeniyet inşa etmişlerdir. Bu başarıda farklı din, dil ve kültürden oluşan toplumların huzur içerisinde hayatlarını devam ettirmelerini sağlayan hukuki ilkeler ve uygulamalarının büyük önemi vardır. İşte Osmanlı’nın yükselme devri âlimlerinden Mahmut b. Süleyman el-Kefevi’nin, Hanefi İslam Hukukçularının biyografilerini konu edinen “Ketâibu A’lâmi’l-Ahyâr min Fukahâi Mezhebi’n-Nu’mâni’l-Muhtâr” isimli eseri bu konuda bize ışık tutmaktadır. Eser aynı zamanda bize, bu hukukçuların kendi dönemlerindeki hukuki meseleler ve bu meselelere verdikleri fetvalar yoluyla çözüm önerileri hakkında fikir vermektedir. Biz bu çalışmada Hanefi Mezhebinin kurucu imamı Ebu Hanife’den, müellifin kendi dönemine kadar farklı bir yöntemle sınıflandırılan hukukçulardan XII. ve XIII. asır hukukçularının kendi dönemlerindeki verdikleri fetvalardan örnekler vereceğiz. Söz konusu asırlar Hanefi İslam hukukunun kurucu görüşlerinin (teori), çokça fetvalarla (pratik) oluşturulan fetava ve vakıat eserleri vasıtasıyla güçlü hukukçular eliyle yoğun olarak üretildiği dönemdir. Fetvalar; ibadet, muamelat, aile hukuku, ceza hukuku ve sosyal/beşeri münasebetler/adab-ı muaşeret başlıklarında gruplandırılmıştır. Verilen örnek fetvalar, günümüz ile geçmiş arasında meselelere bakış ve çözüm önerileri noktasında kıyas yapma imkânı verecektir.