Healthcare Expenditure and Economic Growth Relation: Panel Causality Analysis

Abstract

Yeni (icsel) buyume teorileri ortaya konulduktan sonra, bu teorilerde yer alan baskin rolun beseri sermaye degiskenine verildigi gorulmektedir. Beseri sermayeyi temsil edebilecek asil gostergeyi resmi ya da resmi olmayan egitim gostergeleri olustursa da toplumun saglik duzeyi ile ilgili gostergeler de beseri sermayeyi besleyen ve gelismesine katki yapan bir unsur olarak buyume modellerinde yer almaktadir. Ekonomik buyume ve beseri sermaye iliskisini tartisan literaturde, beseri sermayeyi temsil edebilen degiskenlerle ekonomik buyume gostergeleri arasindaki iliski uzerine bir konsesuse varilamadigi anlasilmaktadir. Literaturde, nedenselligin yonu ile ilgili olarak tek yonlu ya da karsilikli nedensellik iliskilerini destekleyen calismalara rastlanilmaktadir. Bu nedenle daha genis data setiyle ve yeni ekonometrik yontemler kullanilarak tahminler yapmak gerekmektedir. Bu calisma sozu edilen gerekcelerle beseri sermaye ile ekonomik buyume iliskisini, yeni nesil panel nedensellik testlerinden biri olan Emirmahmutoglu ve Kose (2011) yaklasimi ve Dunya Bankasinin ulkeleri gelirlerine gore siniflandirdigi dort farkli ulke grubu icin 1995-2014 verilerini kullanarak tahmin etmektedir. Beseri sermaye gostergesi olarak, kisi basina saglik harcamalari; toplam saglik harcamalari, ozel saglik harcamalari ve kamu saglik harcamalari kullanilirken, ekonomik buyume gostergesi olarak da kisi basina gelir degiskeni tercih edilmistir. Ulke gruplarina gore elde edilen sonuclar degiskenler arasinda cift yonlu nedensellik iliskisine isaret etmektedir.