Hatay Remaining Within Today’s Administrative Boundaries in Evliya Çelebi’s Travel Book Which is an Ethnographic Work

Abstract

Osmanlı Döneminde XVII. yüzyılda yaşamış olan ünlü seyyah Evliya Çelebi’nin Seyahatname isimli eseri, dönemine kaynaklık eden detaylı bir çalışmadır. Seyyah, gezip gördüğü yerlere ve insanlara dair gözlem ve bilgilerini anlattığı eseri aynı zamanda etnografik açıdan değerlendirilebilen bir metindir. Bu nedenle, seyyahın eseri tarih, coğrafya, sosyoloji, gastronomi, arkeoloji, din bilimleri ve diğer birçok alanda çalışmalara konu olmuştur. Tüm bu bilim alanlarının yanı sıra insanın bilimi olan antropoloji için dönemin toplumsal yapı, kültür, mimari, ekonomi, dil, sosyal sınıf, eğitim inanç, gelenek ve ötekileri noktasında zengin bir etnografik veri sunar. XVII. Yüzyıl Osmanlı Döneminin gündelik yaşamına yakından tanıklık eden seyyah, zaman zaman mübalağalı anlatımlarının yanında seyahat ederken aynı zamanda katılımcı gözlemleri ile doğrudan veriler elde ederek eserini oluşturmuştur. Bu anlamda eseri hem kendi dönemi hem de kendisinden çok daha eski dönemleri içeren anlatılar ile doludur. Bu çalışmada seyyahın döneminde idari sınırları farklı olsa da günümüzde Akdeniz’in en doğusunda yer alan Hatay ilinin XVII. yüzyıldaki görünümü etnografik açıdan değerlendirilmiştir. Ayrıca seyahatnamede geçen ve bugün Hatay ili sınırları içinde kalan yerlerin inanç, ekonomi, mimari, doğal çevre, hastalıklar, ticaret ve etno-dinsel yapısı gibi konuların ışığında gündelik hayata ışık tutan verilere ortaya konulmuştur.