Hafiz Ali Riza Sağman and Translation of the Qur'an

Abstract

Çalışmada Hafız Ali Rıza Sağman’ın hayatı, Kur’an anlayışı, Kur’an tercümesi hakkındaki görüşleri ile yazdığı Kur’an meali incelenmektedir. Sağman Cumhuriyet’in ilk yıllarında Türkçe Kur’an projesini camilerde icra edenlerden biridir. 1964 yılına kadar süren hayatı boyunca o, diğer meşguliyetleri yanında Kur’an tercümesine ilişkin görüş belirterek, eserler yazarak bu alanla ilgili olduğunu göstermiştir. Görüşleri ve eserleri, yaşadığı dönemde Kur’an tercümesine bakışı ve tercümenin durumu hakkında kısmen de olsa fikir vereceği için önem arz etmektedir. Çalışma iki kısımdan oluşmaktadır. Birincisi Sağman’ın Kur’an anlayışı ile tercümeye ilişkin fikirlerine, ikincisi ise onun meal çalışmasına dairdir. İlk kısımda Sağman’ın yazdığı bir risalesi ve makalesi ile kaleme aldığı meali esas alınmaktadır. Bu çalışmalarda sunulan bilgiler, fikirler ve değerlendirmeler çerçevesinde bakıldığında onun, lafzın incelikleri dikkate alınmaksızın sırf anlaşılsın diye Kur’an’ın Türkçeye tercüme edilmesini doğru bulmadığı, Kur’an’ın tercümesinin ancak mealen mümkün olabileceği yönünde fikir beyan ettiği, Kur’an’ı kendisine hitap ediyormuş gibi düşünerek okumalar yaptığı anlaşılmaktadır. Çalışmanın ikinci kısmında ise Sağman’ın kaleme aldığı meal biçimsel ve içeriksel açılardan ele alınmaktadır. Bu incelemeler neticesinde şunları söylemek mümkündür: Sağman mealinde bir taraftan Kur’an metnine bağlı kalmaya gayret etmiş, diğer taraftan mealdeki amacın muhatabın Kur’an’ı anlaması olduğunu düşündüğünden olsa gerek Kur’an ifadelerini Türkçeleştirmeye, Türkçenin ifade gücünü kullanmaya çalışmış, metnin anlaşılır ve açık olması için parantez içi cümleler kullanmıştır. Mealinde kısmen de olsa bazı hata ve eksikler mevcuttur.