Gümüşhacıköy Basma Bölgesi İçin Geliştirilen Hibrit Tütünlerin Verim ve Kalite Performansları

Abstract

Gümüşhacıköy Basması, oryantal tip tütünler içinde aromatik yapısı ile ün yapmıştır. Ancak özellikle 2000‘li yılların başından itibaren düşen üretim miktarı nedeniyle, bu tip tütünlerin üretim sahasına Taşova, Erbaa ve Niksar hattı da katılarak, yeni oryantal tütün tiplerinin yaygınlaştırıldığı bilinmektedir. Bu araştırmada bazı oryantal tütün ebeveyn ve hibritlerinin Gümüşhacıköy ekolojik koşullarında verim ve kalite performansları ile bu hibritlerin heterosis ve heterobeltiosis değerleri incelenmiştir. Hibrit hatlar Xanthi-2A, Erbaa, Nail, Katerini ve Canik 10821 (Sıtmasuyu) genotiplerinden yarım diallel melezleme ile 2016 yılında elde edilmiştir. Çalışma 5 ebeveyn ve bunların hibritlerinden öne çıkan 4 F1 popülasyonu ile yürütülmüştür. Verim ve verim ile ilişkili özelliklerin (bitki boyu, yaprak sayısı, yaprak eni ve boyu) yanı sıra glikoz, fruktoz, nikotin, klorogenik asit ve rutin içerikleri incelenmiştir. Yaprak boyu dışındaki tüm özelliklerde genotiplerin istatistiki bakımdan çok önemli derecede farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Bitki boyu ve yaprak sayısı dışındaki tüm parametrelerde hibritler, ebeveynlerinden daha iyi performans göstermiştir. Bu üstünlük verimde %8,42, randımanda %7,73, indirgen şekerde %8,64, nikotinde %3,49 ve klorogenik asit+rutinde %15,20 düzeyinde olmuştur. Verim üzerine yaprak eninin ve randıman üzerine ise klorogenik asit+rutin içeriğinin etkisi belirlenmiştir. Çalışma sonucunda heterosis ve heterobeltiosis verileri de değerlendirildiğinde Xanthi 2A x Katerini hibritinin ümitvar sonuçlar ortaya koyduğu tespit edilmiştir.