GLAUBERITE-HALITE ASSOCIATION IN BOZKIR FORMATION (PLİOCENE, ÇANKIRI-ÇORUM BASİN, CENTRAL ANATOLİA, TURKEY)

Abstract

Tersiyer yasli Cankiri-Corum Havzasi, Orta Anadolu’da evaporitik formasyonlar iceren en buyuk havzalardan biridir. Havzada Pliyosen yasli evaporitleri iceren Bozkir formasyonunda yapilan karotlu sondaj calismalarinda sedimantasyon ile es yasli globerit (Na2Ca(SO4)2) ara duzeyleri (sabkha) iceren kalin kayatuzu (halit, NaCI), yataklanmasi tespit edilmistir. Mevsimsel degisimlerin etkin oldugu playa gol - sabkha ortaminda cokelmis olan Bozkir formasyonundaki kayatuzu iceren duzeyler; tuz uyesi olarak ilk defa bu calismada tanimlanmistir. Sabkha-playa gol gecis ortaminda yapilan sondaj calismalarinda, Bozkir formasyonu uc litolojik zona ayrilmistir. Bunlar alttan uste dogru kiltasi-az anhidrit zonu, kayatuzu-kiltasi-anhidrit-globerit zonu (tuz uyesi) ve kiltasi-jipsaz anhidrit zonudur. Tuz uyesi icerisinde kayatuzu 115 m. ye varan kalinliklarda kesilmistir. Cogunlukla tabakali, beyaz, acik/koyu gri, renklerde gozlenen kayatuzu (playa gol), sedimantasyona uyumlu ve dusuk egimlidir. Tuz uyesi icerisindeki globerit cokeliminin en kalin olarak gozlendigi duzey globerit-camurtasi zonu olarak tanimlanmistir. Camurtasi egemen bir matriks iceresinde disk ve rozet sekilli bireysel formlar olarak gozlenen globerit minerali, tuzlu camur duzlugu ortaminda (sabkha), diyajenetik bir mineral olarak olusmustur. Yapilan jeokimyasal analizlerde (XRD, XRF, SEM) sabkha ortaminda karmasik kristal formlari iceren bir matriks icerisinde, anhidrit mineralinden sonra globerit minerali kristallendigi, halit mineralinin de globerit minerali uzerinde buyudugu bazen de catlak ve kirik dolgusu seklinde gozlendigi tespit edilmistir. Ekonomik bir kalinlik olusturmayan globerit minerali cokelimi, bilimsel olarak Cankiri- Corum Havzasinda fosil Na-sulfat cokeliminin varligini ortaya koymak acisindan buyuk onem tasimaktadir.