Geographical evaluation of rural settlement names: The case of Bayramören (Çankırı) district

Abstract

Bütün toplumlar kendi oluşturdukları kültürel seviyeleriyle çevreyi algılar ve onu anlamlandırır. Bu algılama üzerinden bütün toplumlar yaşamış oldukları çevrede bazı değişiklikler meydana getirirler. Bu değişim hem fiziki hem de beşeri coğrafya içerisinde kendini gösterir. Toplumlar söz konusu değişiklikleri farklı gerekçelerle yaparlar ve yaşadıkları ortamla insan arasında bir bağ oluşur. Doğal ve beşeri ortamda oluşturulan bu bağ hangi düzeyde ve nitelikte olursa olsun adlandırmayla görünür hale gelir. Türkiye’de yerleşme adlarına yönelik yapılan çalışmaların büyük bir kısmı kentsel yerleşmeler ve köy merkezleriyle ilgilidir. Kırsal yerleşmeler sadece köy yönetsel alanına merkezlik eden yerleşmelerden oluşmamaktadır. Çok yerleşmeli köy yönetsel alanlarında birden fazla kırsal yerleşme yer almaktadır. Köy merkezi dışındaki kırsal yerleşmelerin toponim özellikleriyle ilgili literatürde yeterli çalışma bulunmamaktadır. Bu araştırma söz konusu alandaki boşluğu gidermeye yönelik katkı sunmak için köy yönetsel alanlarındaki tüm yerleşmeleri kapsamına alan öncü çalışmalar arasında yer almaktadır. Çalışma, Bayramören (Çankırı) ilçesindeki köy yönetsel alanlarında yer alan kırsal yerleşmelerin adlandırılmasında etkisi olan faktörlerin neler olduğunu ortaya çıkarmayı hedeflemiştir. Bu hedefe uygun olarak ilgili literatür değerlendirilmiş, saha çalışmaları yapılarak başta muhtarlar olmak üzere yöre sakinlerinden bilgiler temin edilmiştir. Çalışma sonucunda Bayramören ilçesindeki 74 kırsal yerleşmenin %34’ünün beşeri, %31’inin yer, yön ve konum, %27’sinin de doğal coğrafya özellikleriyle ilgili olduğu tespit edilmiştir.