Geochemia iłów przejściowych kredy i trzeciorzędu (K/T) w południowo-wschodniej Turcji

Abstract

W artykule przeanalizowano mineralogię i skład chemiczny osadów iłowców górnej kredy i dolnego paleocenu z Mardin i Batman w południowo-wschodniej Turcji. Główną paragenezą minerałów w elemencie górnej kredy były minerały chloryt-smektyt (C-S) i illit, natomiast w elemencie dolnego paleocenu występowały minerały chloryt-wermikulit (C-V) i wermikulit. Gliny były ubogie w krzemionkę, ale wykazywały wysoką zawartość Al, Fe, Mg, Cr, Ni, V i Zr. Niższa zawartość pierwiastków alkalicznych (Na, Ca, Mg, K) w osadach ilastych sugeruje stosunkowo intensywne zwietrzenie obszaru źródłowego. Skład mineralogiczny, proporcje głównych pierwiastków, zawartość pierwiastków śladowych i pierwiastków ziem rzadkich (REE) w osadach pokazują, że element górnej kredy składa się z materiałów o litologii źródeł felsowych, podczas gdy stosunkowo udział źródeł podstawowych występuje w jednostce dolnego paleocenu. Porównanie zawartości pierwiastków głównych i śladowych w minerałach krzemianów warstwowych/ilastych z członami ujawniło, że układy glin różniły się od siebie, chociaż wzbogacenia/ubytki były odmienne w zależności od pochodzenia (skały bazowe lub detrytyczne) skał pochodnych, minerałów i pierwiastków. W dolnym paleocenie zawartość REE w iłach wzrosła z minerałów detrytycznych do krzemianów warstwowych/ilastych pochodzenia chemicznego/ diagenetycznego/neoformacyjnego. W okresie kredy i trzeciorzędu lokalne lub regionalne zdarzenia geodynamiczne i diagenetyczne w dużej mierze wpływały na procesy sedymentacji skał i różnice w pochodzeniu wśród przedstawicieli formacji Germav.