Geneza zachowań instynktownych

Abstract

Choć kategoria instynktu wpisana jest w niemal każdy dyskurs, w którym analizowane jest zachowanie zwierząt, to jednocześnie bliższe przyjrzenie się zjawisku, które tworzy jego specyfikę ukazuje jego nieuchwytność. Odnosi się wrażenie, że coś takiego, jak zachowanie instynktowne po prostu nie różni się znacząco od innych zachowań nieinstynktownych. Po pierwsze, instynkt jako zachowanie wrodzone, wstępnie zaprogramowane znika, gdy porówna się jego cechy z cechami innych zachowań, nabytych na drodze uczenia się. Po drugie, geneza instynktu, której należy upatrywać w epigenetyce oraz mechanizmach rozwoju osobniczego pokazuje, że nie różni się on zasadniczo od innych zachowań nie dziedziczonych na drodze genetycznej. Po trzecie, najlepszym wyjaśnieniem pochodzenia zachowań instynktownych jest teoria ekologiczna pierwotnie sformułowana przez Eleonorę Gibson i Jamesa J. Gibsona dla percepcji, gdyż pozwala zrozumieć rolę czynników środowiskowych w powstawaniu schematów działania instynktownego.