FATF Uyum Kriterleri Bağlamında Türkiye’de Para Aklama ve Terörün Finansmanı Sorunu

Abstract

Gerek yarattığı sonuçlarla başlı başına bir suç olması ve gerekse genellikle organize suç eylemlerinin devamı olarak ikincil suç olması nedeniyle para aklama eylemleri özellikle kırılgan ekonomiler olmak üzere, insanlık için önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Bu durum para aklamayı gerek uluslararası ve ulusüstü kuruluşların ve gerekse ulus devletlerin hedefi haline getirmiştir. Bu bağlamda para aklamayı önlemeye dönük pek çok politika geliştirilmiş ve uygulanmaktadır. FATF para aklamayla mücadelede öncül ve etkin bir uluslararası kurum olarak görülmektedir. FATF’nin 2021 yılında yayımlamış olduğu raporda Türkiye’yi gri listeye alarak, para aklama konusunda olmaması gereken bir noktaya geldiğini ortaya koymuştur. Bu araştırmada, betimsel bir yaklaşımla, FATF-2021 Türkiye Raporu üzerinden Türkiye’nin para aklamayla mücadele politikası ve ortaya koyduğu sonuçlara açılık getirilmiştir. Araştırma, kavramsal çerçevenin çizilmesi sonrasında, FATF tarafından Türkiye hakkında 2021 ve sonrasında yayımlanan raporların betimsel analizi ile sınırlı tutulmuştur. Araştırma sonucunda Türkiye’nin BMGK’nın terörün finansmanıyla mücadeleye ve İran’a yönelik yaptırımlara ilişkin kararlarını geciktirerek uyguladığı; nükleer madde kaçakçılığının finansmanı, sivil toplum kuruluşlarının mali denetimi, kamusal nüfuz sahibi kimselerin denetim ve kontrolü, para aklama ve terörün finansmanı alanlarında yeni teknolojilere dönük tedbirlerin geliştirilmesi, iç mali denetim sisteminin etkinleştirilmesi, bankaların dışında kalan finansal işletmeler ile meslek uzmanlarının yükümlülüklerinin belirlenmesi, tüzel kişiliklerin mali kayıtlarının şeffaflaştırılması, risk bazlı mali denetim sisteminin oluşturulması, mali yaptırımlara caydırıcı nitelik kazandırılması hususlarında FATF kriterleriyle uyumsuzluk yaşadığı bulgularına ulaşılmıştır.