Farmakologiczne leczenie otyłości

Abstract

Nadwaga i otyłość są przyczynami wielu chorób, takich jak cukrzyca II typu oraz choroby sercowo-naczyniowe. Z każdym nadmiarowym kilogramem masy ciała zwiększa się także ryzyko zachorowania na nowotwory m.in.: przełyku, nerki i trzustki, raka wątrobowokomórkowego czy raka wpustu żołądka. W ostatnich dekadach obserwowany jest wzrost liczby osób dotkniętych otyłością. Z tego powodu problem ten nazywany jest epidemią otyłości. Epidemia ta dotyka nie tylko osób dorosłych, ale także coraz młodsze dzieci. Regularna aktywność fizyczna oraz zmiana nawyków żywieniowych są podstawą leczenia otyłości lub nadwagi. W przypadku, gdy nie osiąga się zamierzonych celów terapeutycznych, możliwe jest włączenie leczenia farmakologicznego. Grupa leków na otyłość w lecznictwie ulega znacznej zmianie na przestrzeni lat. Wiele leków o tym wskazaniu, wprowadzanych do lecznictwa w XX i XXI wieku, zostało wycofanych z powodu odkrytych poważnych działań niepożądanych. Dotyczyło to fenterminy, mazindolu, sibutraminy i rimonabantu. Obecnie w Polsce do leczenia otyłości dostępne są cztery leki. Najstarszy z nich, orlistat, został wprowadzony do obrotu w roku 1998. Kombinacja naltreksonu z bupropionem oraz liraglutyd są dostępne od 2015 roku. Natomiast w 2021 roku zarejestrowano setmelanotyd, wykorzystywany jedynie w przypadku otyłości wynikającej z rzadkich chorób genetycznych. W niniejszym artykule dokonano przeglądu ich struktury chemicznej, mechanizmu działania, efektywności oraz działań niepożądanych. Ponadto opisano semaglutyd, drugi po liraglutydzie lek z grupy analogów hormonu inkretynowego, glukagonopodobnego peptydu 1. W Polsce jest on zarejestrowany tylko jako lek przeciwcukrzycowy, lecz w Stanach Zjednoczonych od roku 2021 stosowany jest w otyłości. Obecność tego leku w obrocie i obiecujące wyniki badań klinicznych powodują, że także w Polsce jest zapisywany poza wskazaniami rejestracyjnymi do leczenia otyłości. Nowe terapie leczenia otyłości dają nadzieję na skuteczne i mniej ryzykowne rozwiązanie problemu niż chirurgia bariatryczna. Należy pamiętać, że dopiero połączenie zdrowej diety, ćwiczeń fizycznych i leczenia farmakologicznego daje najlepsze i najtrwalsze efekty w leczeniu otyłości.